De vrijheid van wetenschap staat op meerdere plekken in de wereld onder druk. Wetenschappers zijn verspreid over de wereld op zoek naar de beste plek om hun onderzoek te verrichten. Minister Bruins en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) kondigden eerder aan enkele tientallen van deze topwetenschappers te faciliteren om in Nederland hun onderzoek voort te zetten. Vanaf deze zomer kunnen kennisinstellingen, zoals universiteiten en een aantal onderzoeksinstituten, topwetenschappers met een eigen onderzoekslijn voordragen bij NWO. Met het oog op de versterking van zowel het Nederlandse als het Europese concurrentievermogen, is het Tulp Fonds bedoeld voor topwetenschappers die nu buiten de Europese Unie werken. Nationaliteit maakt niet uit, ook Nederlanders die nu buiten de EU werken komen in aanmerking.

Voor de onderzoeker geldt dat zijn of haar kwaliteiten internationaal gezien duidelijk groot zijn. Per onderzoeker ontvangt de kennisinstelling maximaal € 1.000.000 aan subsidie, die in de komende jaren moet worden besteed. Het kan gaan om zowel fundamenteel, toegepast of praktijkgericht onderzoek. Topwetenschap zoals bedreven wordt door deze onderzoekers levert oplossingen voor grote maatschappelijke problemen in bijvoorbeeld de zorg, energietransitie, landbouw, waterbeheer of volkshuisvesting.

Minister Bruins is positief dat het Tulp Fonds nu daadwerkelijk van start gaat. Bruins: “We hebben heel veel goede wetenschappers in ons land en weten daarom dat 1 topwetenschapper met een eigen onderzoekslijn een heel vakgebied een gigantische stap vooruit kan helpen. 50 van zulke topwetenschappers extra kunnen je hele land een stap vooruit helpen. De wetenschap levert oplossingen voor grote maatschappelijke problemen in bijvoorbeeld de zorg. En draagt bij aan onze onafhankelijkheid van andere landen, nu en in de toekomst. Dat maakt dat ik het belangrijk vind om dit te kunnen doen, ook in tijden waarin we over de breedte bezuinigen op onderzoek en wetenschap. Dit is een kans die we niet moeten laten liggen.”

Marcel Levi, voorzitter van NWO onderstreept waarom het Tulpfonds echt nodig is. Hij zegt: “Nederlands grootste economische goed is kennis. Onderzoek is mensenwerk en Nederland kan zich gelukkig prijzen met een continue stroom van zeer talentvolle en hoogopgeleide jonge mensen met creatieve ideeën en grote onderzoeksambities. Er is echter al jaren een braindrain gaande vanuit Europa naar andere landen, terwijl talent dat hier wil werken keihard nodig is. Zeker met het oog op de toekomstige voorspellingen over de arbeidsmarkt en -productiviteit. Dus onderzoekers van hoog niveau die hierheen willen komen, zijn meer dan welkom. Hierdoor behouden en versterken we van de toppositie van de Nederlandse wetenschap.” 

Het Fonds is vernoemd naar de tulp. De tulp is van oorsprong uit het buitenland afkomstig, maar inmiddels een nationaal icoon van ons land. Het fonds gaat deze zomer open voor aanvragen. Onderzoeksinstellingen hebben een half jaar de tijd om onderzoekers voor te dragen. NWO doet daarna de selectie, waarna de wetenschappers ook daadwerkelijk van start kunnen.