Minister Bruins benadrukt: “Om vooruit te kunnen kijken, is het essentieel om het verleden te begrijpen. We zien een zorgwekkende toename van antisemitische incidenten in heel Europa. Dit is onacceptabel. Door openbare informatie over de Holocaust te bundelen, maakt EHRI deze toegankelijk voor onderzoekers en andere geïnteresseerden. Het is van groot belang om meer kennis en onderzoek naar ons verleden te bevorderen om antisemitisme in de samenleving tegen te gaan.”
Staatssecretaris Karremans voegt toe: “Het is van groot belang dat we de harde realiteit van de Holocaust doorgeven aan toekomstige generaties. Op die manier blijven we de slachtoffers herdenken en houden we elkaar scherp over de gevolgen van antisemitisme, discriminatie en uitsluiting. Nu er steeds minder Holocaustoverlevenden zijn, moeten we steeds meer vertrouwen op oorspronkelijke bronnen en archieven. Het is daarom goed dat EHRI deze bronnen verzamelt en toegankelijk maakt.”
Bundelen van archieven
EHRI is een samenwerkingsverband tussen onderzoekscentra, archieven en musea uit verschillende landen, waaronder Nederland, België, Duitsland, Israël, Kroatië, Oostenrijk, Polen, Roemenië, Slowakije, Tsjechië en het Verenigd Koninkrijk. De faciliteit verzamelt openbare gegevens over de Holocaust uit deze landen, zoals fotos, videos, papieren en digitale archieven. Dit materiaal is waardevol voor wetenschappelijk onderzoek, herdenking en educatie over de Holocaust.
Nederland als thuishaven
Er bestaat veel informatie over de Holocaust, maar deze is verspreid over talloze archieven, bibliotheken, musea en andere onderzoeksinstellingen in Europa en daarbuiten. Dit maakt het voor onderzoekers moeilijk om toegang te krijgen tot de benodigde informatie. EHRI lost dit op door informatie te verzamelen van alle bronnen die de Holocaust documenteren en deze toegankelijk te maken voor onderzoekers en het bredere publiek. Na goedkeuring van de Europese Commissie wordt de hoofdzetel van dit nieuwe onderzoekscentrum in Nederland gevestigd, bij het NIOD. Een groot deel van de bronnen zal digitaal doorzoekbaar zijn, wat het voor bijvoorbeeld mensen die hun familiegeschiedenis onderzoeken toegankelijker maakt.
Toekomstige ontwikkelingen
Het voorstel voor de oprichting van EHRI is op 11 juli 2024 ter goedkeuring voorgelegd aan de Europese Commissie. Na goedkeuring kan EHRI naar verwachting begin 2025 van start gaan. Belangrijke aspecten van het plan zijn onder andere de locatie van de hoofdzetel in Nederland, de samenstelling van de rechtspersoon en de conceptstatuten.
De goedkeuring van de Europese Commissie kan enige maanden in beslag nemen. Zodra dit is verkregen, zullen de betrokken wetenschappers binnen de deelnemende landen doorgaan met het verzamelen en toegankelijk maken van de openbare informatie. De kosten voor het opzetten van deze faciliteit en het aannemen van personeel worden gedekt door de betrokken lidstaten.
Voor de Nederlandse bijdrage aan EHRI heeft het kabinet tot 2035 jaarlijks € 300.000 gereserveerd, gefinancierd vanuit de begrotingen van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.