Staatssecretaris Struycken: “De procedure om een zaak te starten om je recht te halen kent veel juridische, praktische en financiële drempels. De regelrechter verlaagt veel van deze drempels, zoals ingewikkeld papierwerk en onkosten. Daardoor kan een rechtzoekende een procedure zonder dat specifieke kennis en vaardigheden of juridische bijstand nodig is. Zo vergroten we de rechtsbescherming en de toegang tot het recht. Juist voor de mensen voor wie de weg naar het recht doorgaans lastiger te vinden is.”
Minister van Hijum: “Te vaak komen werkgevers financiële afspraken met arbeidsmigranten, flexwerkers en zzp’ers niet na. Ik ben blij dat we met de regelrechter een aantal drempels weghalen waardoor het makkelijker wordt om naar de rechter te stappen. Zo krijgen arbeidsmigranten waar ze recht op hebben. Daarnaast zetten we met de regelrechter opnieuw een belangrijke stap in het doorbreken van het verdienmodel van malafide uitzendbureaus.’’
Soort zaken
De regelrechter is bedoeld voor kantonzaken over vorderingen van werknemers op grond van een arbeidsovereenkomst en voor geldvorderingen tot een bedrag van € 5.000 van een natuurlijk persoon. Bij kantonzaken is bijstand van een advocaat niet verplicht. Bij de vorderingen op grond van een arbeidsovereenkomst is de experimentele procedure vooral gericht op de kwetsbare positie van werknemers, zoals arbeidsmigranten en flexwerkers. Zij bevinden zich vaak in een afhankelijke en minder sterke positie ten opzichte van een werkgever. Daarnaast weten zij de weg naar de rechter niet altijd te vinden en kan het voor hen lastig zijn om juridische stukken op te stellen. Mede doordat zij minder vaak de Nederlandse taal beheersen. De verwachting is dat deze procedure gevolgd zal worden in ongeveer 400 zaken per jaar.
Procedure
De procedure bij de regelrechter zal bestaan naast de normale procedure. De partij die de zaak start – meestal de werknemer, arbeidsmigrant of flexwerker – bepaalt welke van de twee procedures gevolgd zal worden. De gedaagde moet deze keuze volgen. De procedure bij de regelrechter wijkt op een aantal punten af van de normale procedure bij de kantonrechter. Bij de regelrechter kan een procedure gestart worden of verweer worden gevoerd via een eenvoudig formulier, dat ook digitaal kan worden ingediend. Er is geen deurwaarder nodig om een zaak te starten en er hoeven geen juridische stukken te worden opgesteld. Tijdens de procedure worden partijen laagdrempelig door de rechtbank geïnformeerd over het verloop van de zaak én kunnen zij vragen aan de rechter op laagdrempelige wijze stellen. Rechtzoekenden die de Nederlandse taal niet machtig zijn, kunnen via de rechtbanken kosteloos een tolk inschakelen om hen bij te staan tijdens de mondelinge behandeling.
Een ander belangrijk verschil met de normale procedure is dat in elke zaak een mondelinge behandeling plaatsvindt. Partijen krijgen uitleg over het belang van de mondelinge behandeling en ontvangen kort voor de behandeling een herinnering. Dat leidt naar verwachting tot een snellere procedure en vergroot de mogelijkheid om tijdens de mondelinge behandeling tot een oplossing te komen. Als partijen er onderling niet uitkomen en een uitspraak nodig is, wordt deze tijdens of zo snel mogelijk na de mondelinge behandeling gedaan.
Vier locaties
De procedure van de regelrechter is in de rechtbanken Den Haag, Overijssel, Rotterdam en Zeeland–West-Brabant beschikbaar. Deze rechtbanken hebben eerder ervaring en kennis opgedaan met laagdrempeligere procedures, zoals de Haagse wijkrechter, de Overijsselse overlegrechter en de Rotterdamse en Zeeuwse regelrechters. Daarnaast zijn dit rechtbanken in regio’s waar relatief veel arbeidsmigranten wonen of werken.
Looptijd en evaluatie
De regelrechter is een experiment dat 3 jaar zal duren en dat tijdens de looptijd wordt geëvalueerd. Op basis van de evaluatie wordt bekeken of het wenselijk is de procedure of elementen daaruit definitief wettelijk mogelijk te maken. De regelrechter vloeit voort uit eerdere pilots van de Rechtspraak om procedures laagdrempeligere en eenvoudiger te maken. Ook is dit het eerste experiment in het kader van de Tijdelijke Experimentenwet rechtspleging, die het mogelijk maakt tijdelijk af te wijken van wettelijke procedures en randvoorwaarden. Deze wet is bedoeld om innovatie in de rechtspraak te stimuleren.
Rechtzoekenden informeren
Rechtzoekenden worden op tal van manieren geïnformeerd over de procedure, bijvoorbeeld via flyers en brieven. Deze informatie zal in ieder geval in het Nederlands en Engels beschikbaar zijn. Verder zal de Rechtspraak op rechtspraak.nl informatie plaatsen voor partijen. Via Work in NL-punten kunnen arbeidsmigranten op een laagdrempelige manier informatie en advies krijgen over hun rechten en plichten. Waar deze punten zich bevinden is te vinden op workinnl.nl. Daar worden zij ook op de mogelijkheid van de regelrechter gewezen. Ook andere sociale partners en organisaties die zich richten op arbeidsrecht zullen informatie verstrekken, zoals het Juridisch Loket. Het Juridisch Loket biedt op alle rechtsgebieden eerstelijns rechtshulp aan mensen met een laag inkomen. Daarnaast geven zij in onder andere Zuid-Holland en Noord-Brabant kwetsbare arbeidsmigranten advies en ondersteuning in hun eigen taal, zoals Pools, Roemeens, en Bulgaars.