Het gaat om fouten in Wajong-uitkeringen voor jonggehandicapten of bij de bepaling van het zogeheten maatmanloon op basis waarvan de arbeidsongeschiktheidsuitkering wordt vastgesteld. Beide bewindspersonen hebben recent gesprekken gevoerd met WIA- en Wajong-gerechtigden. In de persoonlijke verhalen kwam de problematiek naar voren waarmee mensen te maken hebben. Uit de kwaliteitsonderzoeken blijkt dat UWV bij het maatmanloon te veel fouten maakt, zo staat in de brief. UWV gaat naast de lopende herstelactie van de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen (WIA) niet zelf handmatig overige fouten opsporen in deze regelingen. Een dergelijke nieuwe, brede herstelactie zou ertoe leiden dat UWV niet meer aan haar reguliere werkzaamheden toekomt. De organisatie zou hierdoor vastlopen. Beide bewindspersonen achten dit niet wenselijk. Daarnaast hebben niet alle fouten direct nadelige gevolgen voor mensen.
Minister Eddy van Hijum: “Er worden te veel fouten gemaakt in deze uitkeringen. Voor mensen die hiermee te maken hebben leidt dit tot onzekerheid en veel vragen. In sommige gevallen krijgen mensen ook niet waar ze recht op hebben. Dat kan niet en dat moet echt beter. Het opzetten van een brede nieuwe herstelactie gaat echter ook ten koste van mensen die nu een uitkering krijgen. Daarom hebben we gekozen voor een gerichte manier om de fouten te herstellen én voortaan grotendeels te voorkomen. Daarnaast moeten we het probleem bij de kern aanpakken: de kwaliteit verbeteren en het systeem vereenvoudigen. Zodat de regelingen beter uitvoerbaar zijn, er minder fouten gemaakt worden en mensen weten waar ze aan toe zijn.”
WIA
Bij de WIA heeft UWV over oktober en november 2024 een steekproef gedaan van 375 dossiers. Daaruit bleek dat er 86% juist en 9% onjuist was. Hoewel deze percentages een redelijk beeld geven, zijn de resultaten nog niet betrouwbaar genoeg doordat er nog onvoldoende ervaring is met deze vorm van kwaliteitscontroles. UWV werkt er hard aan om dit te verbeteren.
Maatmanloon in de WIA
In een ander onderzoek heeft UWV specifiek gekeken naar fouten in het maatmanloon. Dit is een berekening van het loon dat iemand zou hebben verdiend als hij of zij niet ziek zou zijn geworden. In een steekproef is het maatmanloon van 298 dossiers gecontroleerd. In 77,2% van de gevallen was dit juist vastgesteld. In 11,8% van de gevallen niet, maar had de fout geen directe financiële gevolgen voor de betrokkenen.
In 1,6% van de dossiers uit de steekproef was er een fout gemaakt met directe financiële gevolgen voor mensen. In totaal ging dit om vijf van de 298 dossiers. Van deze vijf mensen was er bij één ten onrechte geen uitkering toegekend. Bij vier was er ten onrechte wel een uitkering toegekend. UWV neemt op korte termijn extra maatregelen om de kwaliteit van de vaststelling van het maatmanloon te verbeteren. Ook neemt UWV maatregelen om te voorkomen dat fouten die nu nog geen financiële gevolgen hebben, worden hersteld vóórdat deze wel financiële gevolgen gaan hebben.
Wajong
In januari 2025 zijn de eerste voorlopige resultaten over de kwaliteit van de Wajong-beoordeling gedeeld met de Tweede Kamer. UWV heeft een nadere controle uitgevoerd op deze steekproeven. De resultaten geven een vergelijkbaar beeld met januari. In een steekproef over 2024 heeft UWV 304 dossiers gecontroleerd. Daaruit blijkt dat in 88% van de gevallen de beslissing correct was. In 9% van de gevallen is er een fout gemaakt. Ook deze resultaten zijn echter net als bij de WIA onvoldoende betrouwbaar.
Lopende herstelactie
In de lopende herstelactie bekijkt UWV 43.000 WIA-uitkeringen uit de periode januari 2020 tot december 2024. Het gaat dan onder andere om berekeningen in het dagloon. De inzet van UWV is om dit voorjaar te beginnen met het controleren van uitkeringen. Daarnaast heeft UWV een verbeteraanpak opgesteld en een nieuw kwaliteitsmanagementsysteem ingevoerd bij de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. Beide moeten leiden tot het vroegtijdiger signaleren van mogelijke fouten, om deze te voorkomen en te herstellen.