Staatssecretaris Nobel: “Als je werkt moet je kunnen rondkomen. En als je het financieel moeilijk hebt, moet je ook als werkende gebruik kunnen maken van de ondersteuning die er is. Dat is nu niet zo eenvoudig. Mensen maken in de ene gemeente aanspraak op een regeling en in de andere niet. Of verdwalen in een doolhof van regelingen. Het moet echt eenvoudiger.”
Regelingen eenvoudiger
Er zijn grote verschillen tussen gemeenten in de regelingen voor mensen die kampen met armoede en schulden. Ook voor kinderen. Dat zorgt voor ongelijkheid. Landelijke regelingen voor inkomensondersteuning zijn bovendien ingewikkeld geworden. Ongeveer tien procent vraagt toeslagen niet aan, terwijl ze daar wel recht op hebben. De staatssecretaris gaat daarom samen met gemeenten werken aan een eenvoudiger armoedebeleid, met meer aandacht voor de positie van werkenden.
Het kabinet is daarnaast begonnen met het toegankelijker maken van de inkomensondersteuning vanuit het Rijk. Zo verdwijnt de kinderopvangtoeslag op termijn. Er komt een nieuw stelsel voor in de plaats dat eenvoudiger is en werkende ouders meer zekerheid biedt over de kosten voor kinderopvang. Ook vereenvoudigt het kabinet de Participatiewet voor mensen in de bijstand.
Gerichte hulp aan werkenden
Het kabinet maakt zich er zorgen over dat werkenden met een laag inkomen soms geen gebruik maken van de ondersteuning waar ze wel recht op hebben. De staatssecretaris gaat daarom lopende campagnes uitbreiden om werkenden aan te moedigen te checken waar ze recht op hebben, of om de stap naar hulp te zetten bij geldzorgen. Hij wil stimuleren dat werkgevers, scholen, huisartsen, de geboortezorg en andere professionals attent zijn op geldzorgen en schulden, zodat mensen eerder hulp krijgen. Snelle hulp en het benutten van de beschikbare regelingen voorkomen dat problemen ontstaan of groter worden.
Daarnaast moeten zelfstandig ondernemers sneller op de radar komen van de gemeente bij beginnende schulden. De gemeente kan dan hulp bieden voordat de schulden problematisch worden. Deze zomer starten gemeenten, de Belastingdienst en Dienst Toeslagen een proef waarbij gegevens worden gedeeld om schulden sneller op te kunnen sporen zodat hulp actief kan worden aangeboden.
Aandacht voor kinderen en jongeren
De helft van de groep mensen die leeft in armoede of met problematische schulden heeft kinderen. Dit belemmert hun ontwikkeling. Bijvoorbeeld omdat het niet lukt om een goede opleiding te volgen, een sociaal netwerk op te bouwen of omdat ze te maken krijgen met mentale en fysieke gezondheidsproblemen.
Staatssecretaris Nobel: “Geen kind verdient het om in armoede op te groeien. Kinderen verdienen gelijke kansen om zich te ontwikkelen, wat de financiële situatie van hun ouders ook is.”
Het kabinet wil deze kinderen betere kansen bieden en de vicieuze cirkel van armoede doorbreken. Het werkt daarom aan een integrale aanpak voor gezinnen in een kwetsbare positie. Ook zet het kabinet de subsidies door aan landelijke armoedepartijen verenigd in Sam& voor alle kinderen, zoals het Jeugdeducatiefonds, Stichting Leergeld en het Landelijk Fonds Kinderhulp en gaat het door met de schoolmaaltijden.
Jongeren zijn extra kwetsbaar voor armoede en schulden. Zij hebben vaak een laag en wisselend inkomen en lopen daardoor een groter risico in de problemen te raken. Ook zijn jongeren nog niet altijd goed in staat om financiële consequenties te overzien, zoals bij het achteraf betalen van producten. Het kabinet gaat daarom door met financiële educatie op scholen en met campagnes gericht op de risico’s van achteraf betalen en online gokken.
Terugdringen van problematische schulden
Het Nationaal Programma Armoede en Schulden bevat onder meer een uitgebreid pakket aan maatregelen om het aantal van 700.000 huishoudens met problematische schulden terug te dringen. Eén van de maatregelen is de landelijke pauzeknop schulden. Hiermee kunnen oplopende schulden op pauze worden gezet. Een andere maatregel, de basisdienstverlening schuldhulpverlening, zorgt ervoor dat mensen in elke gemeente toegang hebben tot dezelfde snelle en goede hulp bij schulden.
Gerechtsdeurwaarders krijgen een zorgplicht om een oploop van schulden te signaleren en zo nodig door te verwijzen naar de schuldhulpverlening. En zowel private als publieke schuldeisers gaan socialer incasseren. Er komt één afbetalingsplan om concurrentie tussen schuldeisers te voorkomen en ervoor te zorgen dat mensen met schulden niet meer aflossen dan verantwoord. Ook komt er één (digitaal) loket voor overheidsincasso en een overzicht van publieke vorderingen.