Te veel kinderen en gezinnen in kwetsbare situaties wachten nu te lang op passende jeugdzorg. Tegelijkertijd neemt de vraag naar en de uitgaven aan jeugdzorg het afgelopen decennia alleen maar fors toe. Dat is niet houdbaar voor de lange termijn. Als kinderen in kwetsbare situaties hulp nodig hebben, dan moet die er zijn. Daarom maakt het kabinet tussen 2025 en 2027 in totaal bijna 3 miljard euro extra vrij voor jeugdzorg. Staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd, Preventie en Sport) neemt daarnaast stevige maatregelen om ervoor te zorgen dat de houdbaarheid van de jeugdzorg wordt verbeterd, kinderen niet onnodig in de jeugdzorg belanden en indien zorg nodig is zij op de passende zorg krijgen op de juiste plek, zonder te verdwalen in een woud van trajecten.

Staatsecretaris Karremans: “De meest kwetsbare kinderen worden nu niet goed geholpen. Zij zijn de dupe van de toenemende druk op de jeugdzorg. Één op de zeven kinderen maakt nu gebruik van jeugdhulp. We zien dat jeugdhulp steeds vaker ingezet wordt bij lichtere problematiek, of situaties die misschien beter op een andere manier opgelost kunnen worden. Het systeem raakt hierdoor overbelast, ten koste van de kinderen in kwetsbare situaties die de hulp het hardste nodig hebben”. 

Het Rijk en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) maken extra afspraken om de jeugdhulp te verbeteren. Door meer aandacht te geven aan onderliggende problemen in domeinen zoals onderwijs, wonen en bestaanszekerheid, wordt de vraag naar jeugdhulp zoveel mogelijk voorkomen als jeugdhulp toch nodig is en wordt eerst ingezet op informele steun en collectieve basisvoorzieningen in de leefomgeving van het kind, zodat hulp zo licht en nabij mogelijk blijft en zwaardere zorg wordt voorkomen. Het jeugdzorgsysteem wordt aangepast zodat lichte hulp niet onbedoeld tot extra vraag leidt en wachttijden voor zwaardere zorg korter worden. Lokale teams spelen hierin een cruciale rol. Tot slot wordt ingezet op het verbeteren van de kwaliteit van jeugdhulp en het beter gebruiken van beschikbare data, zodat kinderen sneller en efficiënter geholpen kunnen worden. Door de jeugdzorg beter houdbaar te maken, hebben gemeenten meer ruimte over om investeringen te doen in belangrijke voorzieningen als zwembaden en bibliotheken, of om deze in stand te houden.

Kinderen zitten soms onnodig lang in een jeugdhulptraject, terwijl onvoldoende duidelijk is of de zorg echt werkt. Daarom komen er afspraken over de trajectduur bij de start van jeugdhulp. Zodat jeugdzorgprofessionals en gezinnen met elkaar blijven nadenken over de vraag of de zorg optimaal werkt of dat een andere oplossing beter is. Door jongeren doelgerichter te helpen, blijft zorg beschikbaar voor kinderen in kwetsbare situaties die nu te lang op een wachtlijst staan. Dit wordt de komende periode uitgewerkt met professionals, aanbieders en gemeenten. 

Iedere jongere die hulp nodig heeft, moet die ook kunnen krijgen. Tegelijkertijd willen we ervoor zorgen dat de jeugdzorg beschikbaar blijft voor wie het echt nodig heeft. Daarom werkt het kabinet aan een plan om vanaf 2028 een beperkte eigen bijdrage in te voeren voor sommige vormen van jeugdhulp. Het doel is niet om noodzakelijke hulp te ontmoedigen, maar om bewuster te kijken naar welke hulp passend en effectief is. Het kabinet zal dit voornemen met de grootst mogelijke zorgvuldigheid uitwerken, met oog voor kwetsbare gezinnen en kinderen.

Professionals, gemeenten en Rijk werken hard aan een beter jeugdzorgstelsel. De Wet beschikbaarheid jeugdzorg, onlangs aangenomen door de Tweede Kamer, verbetert de toegang tot specialistische jeugdzorg voor kwetsbare kinderen en ouders. Daarnaast gaat deze zomer het wetsvoorstel Reikwijdte in consultatie, met als doel heldere afspraken over welke hulp onder de Jeugdwet valt. Met deze wetten en andere maatregelen uit de Hervormingsagenda Jeugd, moeten kinderen in kwetsbare situaties beter geholpen worden.