Terugdringen woningnood topprioriteit

Mona Keijzer, minister van VRO: “De woningnood is de grootste zorg van mensen in Nederland en een topprioriteit van het kabinet. We willen 100.000 woningen per jaar realiseren. Hiervoor zijn we samen met marktpartijen en medeoverheden aan de slag. Dat doen we niet alleen door sneller te bouwen, maar ook door bestaande gebouwen beter te benutten. Optoppen, een extra woning op het erf en ook de comeback van hospitaverhuur; elke woning die snel beschikbaar kan zijn, helpt mensen een bestaan op te bouwen. Ook zorgt dit kabinet ervoor dat de woonlasten van mensen met de laagste inkomens omlaag gaan via de huurtoeslag. Verduurzamingsmaatregelen gaan zorgen voor een lagere energierekening.”

Het kabinet wil voldoende, betaalbare woningen bouwen en trekt hier de komende jaren € 5 miljard voor uit. Ruim € 2,4 miljard hiervan wordt besteed via de Realisatiestimulans. Met de realisatiestimulans wordt de realisatie van betaalbare woningen gestimuleerd. Gemeenten ontvangen een vaste bijdrage van 7000 euro voor elke betaalbare woning waarvan de bouw vanaf 2025 is gestart.

Nog dit jaar maakt het kabinet bestuurlijke afspraken over de bestaande en nieuwe grootschalige woningbouwlocaties en de financiële ondersteuning hiervan. De nieuwe woningen moeten uiteraard ook bereikbaar zijn. Via het Mobiliteitsfonds besteedt het kabinet € 2,5 miljard aan de aanleg van infrastructuur rondnieuwe woningbouwlocaties.

De bouw van woningen moet eenvoudiger, sneller en goedkoper worden. Het kabinet gaat daarom onverminderd door met de uitvoering van het programma STOER (Schrappen Tegenstrijdige en Overbodige Eisen en Regelgeving). In dat kader passen we de bouwregelgeving aan, kijken we waar regels geschrapt of beter kunnen worden toegepast en versnellen we bezwaar- en beroepsprocedures. Woningbouw kan ook worden versneld door de planvorming anders in te richten en parallel te plannen. Met het programma Innovatie en Opschaling zetten we in op digitalisering en industrialisering van de bouwketen. Door meer gebruik te maken van data kunnen we woningbouwprojecten versnellen.

Voor de woningbouw is beschikbare grond essentieel. We werken aan het moderniseren van het grondbeleid om gebiedsontwikkeling goedkoper te maken en te versnellen. We zetten in op een systeem dat ervoor zorgt dat de waardestijging, door de wijziging van een functie van de grond, kan worden gebruikt voor de bereikbaarheid en de realisatie van betaalbare huur- en koopwoningen.

Om het woningtekort terug te dringen telt iedere woning en iedere woonplek. Daarom zetten we vol in op het beter benutten van de bestaande gebouwen en bijbehorende omgeving. Bijvoorbeeld door transformatie, optoppen, wonen in het buitengebied, splitsen, woningdelen en hospitaverhuur. We bezien onder welke voorwaarden woningdelen en -splitsen vergunningsarm of -vrij kan worden. Ook willen we leegstand van panden tot een minimum beperken. Om dit te realiseren werken we onder andere aan het wetsvoorstel hospitaverhuur en het wijzigen van de Leegstandswet. Het beter benutten van bestaande gebouwen moet o.a. voor medeoverheden, corporaties en vereniging van eigenaren (vve) standaard onderdeel worden van de woonopgave en daarom zo veel als mogelijk worden toegestaan en gerealiseerd.

Ook wordt in 2026 verder gewerkt aan de nationale aanpak funderingsproblematiek waarvoor de komende jaren €56 miljoen beschikbaar is. We zetten in op betere informatievoorziening over funderingen, organiseren van uitvoeringskracht en leren via een gebiedsgerichte aanpak. Daarnaast stelt het kabinet in 2026 aanvullend €20 miljoen beschikbaar voor het Fonds Duurzaam Funderingsherstel.

Het kabinet streeft ernaar dat in 2026 de wet Versterking regie volkshuisvesting in werking kan treden. Deze wet zorgt ervoor dat overheden weer kunnen sturen op hoeveel, waar en voor wie zij gaan bouwen. Van de 100.000 te bouwen woningen per jaar moet tweederde betaalbaar en 30% sociaal zijn. Onderdeel van de wet is het versnellen van beroepsprocedures zodat woningbouw sneller van de grond komt. Ook is er voor het bouwen van mantelzorg- en familiewoningen op het eigen erf geen vergunning meer nodig.

Het kabinet werkt aan een wet die gemeenten verbiedt om statushouders voorrang te geven op een sociale huurwoning. De positie van statushouders moet daarmee normaliseren ten opzichte van andere woningzoekenden. Statushouders worden verantwoordelijk voor het regelen van hun eigen huisvesting, bijvoorbeeld via hun netwerk of particuliere huur. Ook stimuleert het kabinet woningdelen door statushouders. Ter ondersteuning van deze inzet, trekt het kabinet de komende jaren €79 miljoen euro extra uit bovenop de al beschikbare €100 miljoen voor het realiseren van (onzelfstandige) flexwoningen en transformatie van gebouwen naar woonruimte. Die woningen moeten beschikbaar komen voor verschillende spoedzoekers, Oekraïners en statushouders. Dit is onderdeel van de samenhangende aanpak van het kabinet om de asielketen te verbeteren.

Ook in de huurtoeslag worden verschillende wijzigingen doorgevoerd die de betaalbaarheid van huurlasten verbeteren. Door een lagere eigen bijdrage gaan de meeste huishoudens meer huurtoeslag ontvangen. Ook komt er een grotere groep huurders in aanmerking voor huurtoeslag: huishoudens met een laag inkomen en een huur hoger dan €900,07 (prijspeil 2025) kunnen vanaf 2026 ook recht krijgen op huurtoeslag. Deze huishoudens kunnen er tot ruim € 6.000 per jaar op vooruit gaan.

Om voldoende woningen te kunnen bouwen is een aantrekkelijk investeringsklimaat belangrijk. Daarom maakt het kabinet investeren in huurwoningen aantrekkelijker door in 2026 de overdrachtsbelasting voor verhuurders te verlagen van 10,4% naar 8%. Om het aanbod van betaalbare huurwoningen op peil te houden, werkt het kabinet ook aan gerichte aanpassingen van de Wet betaalbare huur die verhuurders meer ruimte geven om te blijven verhuren.

Met het nationaal isolatieprogramma wil het kabinet de energierekening van huishoudens verder verlagen. Om mensen van A tot Z te helpen met het verduurzamen van hun huis werken we aan één loket, het Energiehuis, en wordt het aanvragen van subsidies en financiering vereenvoudigd en gebundeld. Nationaal Warmtefonds helpt huiseigenaren met het financieren van de verduurzaming van hun woning. Eigenaren met een inkomen tot maximaal € 60.000 kunnen hiervoor rentevrij lenen. Het budget van Nationaal Warmtefonds wordt verhoogd met € 750 miljoen, mede afkomstig uit het Sociaal Klimaatfonds waarover de Europese Commissie nog moet besluiten.

Het kabinet wil gebouwen met een maatschappelijke functie verduurzamen via isolatie en energiezuinige installaties. Dit zijn bijvoorbeeld scholen, zorginstellingen, gemeentelijke en rijksgebouwen en sportaccommodaties. Deze gebouwen kunnen een slecht energielabel hebben en kampen met hoge energielasten. In 2026 is hiervoor meer dan € 400 miljoen beschikbaar.

Regie op de inrichting van Nederland is nodig omdat de ruimte schaars is. Daarnaast staan de grote ruimtelijke opgaven op het gebied van woningbouw, bereikbaarheid, energie, defensie, economie, landbouw en natuur niet los van elkaar. Zo kan woningbouw niet zonder bereikbaarheid of de zekerheid van een aansluiting op het energienet. Dit vraagt om het maken van samenhangende en integrale keuzes. Daarom herneemt het kabinet de regie op de ruimtelijke ordening. In de nieuwe Nota Ruimte maken we zorgvuldige en integrale keuzes over het benutten van de beperkte ruimte. Ook de medeoverheden spelen een onmisbare rol bij de inrichting van ons land. Samen met hen werken we aan gebiedsgerichte plannen en voortvarende uitvoering daarvan. Het gebruik van data is hierbij cruciaal.

Met het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) heeft het kabinet aandacht voor mensen in kwetsbare situaties en draagt het bij aan het verbeteren van de leefbaarheid in wijken en regio’s. Het komend jaar wordt in deze gebieden gestart met de bouw van meer dan 10.000 betaalbare woningen en investeert het kabinet vanuit de Realisatiestimulans € 35 miljoen in de openbare ruimte en de voorzieningen die daarbij horen. Ook stelt het kabinet met de SPUK Kansrijke Wijk ruim € 128 miljoen beschikbaar, onder andere voor het vergroten van de kansengelijkheid voor kinderen en jongeren.