De Europese Commissie onderzoekt of de staatssteun die Polen wil geven voor een nieuwe kerncentrale in Lubiatowo-Kopalino in overeenstemming is met de EU-regels.

Het onderzoek van de Commissie

In september 2024 meldde Polen hun voornemen om steun te geven aan het staatsbedrijf Polskie Elektrownie Jądrowe sp. z o.o (PEJ) voor de bouw van een nieuwe kerncentrale in Lubiatowo-Kopalino.

Deze centrale, met een stroomproductiecapaciteit van maximaal 3750 MW, is gepland om in de tweede helft van 2030 in gebruik te worden genomen. De totale investeringskosten worden geschat op ongeveer €45 miljard (PLN 192 miljard). De centrale zou de elektriciteitsvoorziening in Polen en buurlanden veiliger maken, de koolstofuitstoot verminderen en de energiebronnen van Polen diversifiëren.

Polen wil deze investering ondersteunen met: (i) een kapitaalinjectie van ongeveer €14 miljard (30% van de projectkosten); (ii) staatsgaranties voor alle schulden van PEJ om het project te financieren; en (iii) een twee-richtings contract voor verschil (CfD) dat voor 60 jaar stabiele inkomsten biedt.

Op dit moment heeft de Commissie op basis van een voorlopige beoordeling vastgesteld dat het steunpakket noodzakelijk is en dat de begunstigde zonder deze steun het project niet zou uitvoeren. Toch heeft de Commissie vragen of de maatregel voldoet aan de EU-regels. Daarom is een diepgaand onderzoek geopend naar:

  • De passendheid en proportionaliteit van het steunpakket. Gezien de drie verschillende steunmaatregelen (kapitaal, garanties, CfD) die samen het risico voor de begunstigde beperken, is het belangrijk te garanderen dat er niet meer steun dan noodzakelijk wordt gegeven. De Commissie zal met name onderzoeken (i) of de 60-jarige duur van de CfD gerechtvaardigd is naast de andere twee maatregelen, en (ii) of er andere bedrijven waren die geïnteresseerd konden zijn in het leiden van het project waardoor minder steun nodig was.
  • De impact van het steunpakket op de concurrentie in de elektriciteitsmarkt en of dit minimaal blijft. De Commissie onderzoekt of het ontwerp van het twee-richtings CfD voldoende prikkels biedt voor de centrale om efficiënt te werken en aan de elektriciteitsmarkt deel te nemen, binnen haar technische capaciteit. Dit is belangrijk om marktverstoringen te minimaliseren, hernieuwbare energie te integreren en het elektriciteitssysteem te decarboniseren. De centrale moet onderhoud en hervulling op een optimale manier plannen en de energieproductie aanpassen aan de marktprijzen. Bovendien kan de Commissie niet uitsluiten dat de steun niet direct wordt doorgeven aan elektriciteitsconsumenten door middel van directe contracten.

De Commissie gaat nu verder onderzoeken om vast te stellen of een van deze initiële zorgen wordt bevestigd. De opening van het diepgaande onderzoek geeft Polen en geïnteresseerde derden de kans om opmerkingen te maken. Het resultaat van het onderzoek is nog niet bepaald.

Achtergrond

Onder het Verdrag betreffende de werking van de EU (VWEU) mogen lidstaten hun energiebronnen en de structuur van hun energievoorziening zelf bepalen. De keuze voor kernenergie is een nationale bevoegdheid.

Staatssteun voor kernenergie kan worden beoordeeld en goedgekeurd onder Artikel 107(3)(c) VWEU, waarmee lidstaten bepaalde economische activiteiten kunnen ondersteunen onder voorwaarden. De steun moet noodzakelijk en proportioneel blijven en mag de handelsvoorwaarden niet zodanig beïnvloeden dat het tegen het gemeenschappelijk belang is.

Na de invoering van de nieuwe ontwerpregels voor de elektriciteitsmarkt in juli 2024 beoordeelt de Commissie ook de naleving van de ontwerpbeginselen voor directe prijssteunregelingen zoals bepaald in Verordening 2024/1747.

Een niet-vertrouwelijke versie van de beslissing wordt beschikbaar onder zaaknummer SA.109707 in het staatssteunregister op de website van de Commissie concurrentiebeleid zodra eventuele vertrouwelijkheidskwesties zijn opgelost. Nieuwe publicaties van staatssteunbesluiten op internet en in het Publicatieblad zijn vermeld in de Competition Weekly e-News.