De EU introduceert een nieuwe strategie voor een stabiele en veilige Zwarte Zee-regio. Deze strategie beoogt de verbindingen en groei te bevorderen door Europa te verbinden met de Zuidelijke Kaukasus, Centraal-Azië en daarbuiten. Te midden van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne zal de strategie ook de geopolitieke rol van de EU versterken als betrouwbare actor in de Zwarte Zee-regio.
De EU zal nauwer samenwerken met Oekraïne, de Republiek Moldavië, Georgië, Turkije, Armenië en Azerbeidzjan en de regionale samenwerking op het gebied van connectiviteit verder bevorderen. Sommige van deze landen hebben ervoor gekozen om de weg naar EU-toetreding of nauwere afstemming met de EU te volgen. De strategie van vandaag is erop gericht om tastbare voordelen te bieden aan partners in de Zwarte Zee en de EU door te investeren in en het verdiepen van belangrijke wederzijds voordelige partnerschappen.
Drie pijlers voor toekomstige EU-Zwarte Zee samenwerking
De toekomstige samenwerking met de Zwarte Zee-regio is gestructureerd onder drie pijlers:
- Het versterken van veiligheid, stabiliteit en veerkracht;
- Het bevorderen van duurzame groei en welvaart;
- Het bevorderen van milieubescherming, klimaatverandering veerkracht en paraatheid, en civiele bescherming.
De EU zal samen met haar partners in de regio drie vlaggenschipinitiatieven implementeren onder elk van deze pijlers om het groeipotentieel van de regio te ontsluiten, terwijl ook de onmiddellijke uitdagingen van conflict en veiligheid worden aangepakt:
- De maritieme veiligheid van de Zwarte Zee en de oprichting van een Zwarte Zee Maritiem Veiligheidshub zullen de maritieme veiligheid en infrastructuur beschermen en de regionale samenwerking versterken.
- Een toegewijd Connectiviteitsagenda - afgestemd op de uitgebreide Trans-Europese Netwerken - zal transport-, energie- en digitale netwerken ontwikkelen om de Zwarte Zee-regio als een vitale corridor te benutten.
- Voorbereidheid van kustgemeenschappen en de blauwe economie sectoren zal worden versterkt om de Zwarte Zee-landen in staat te stellen oorlog-gerelateerde milieuschade aan te pakken.
De strategie zal alle relevante EU-instrumenten en -beleid samenbrengen, investeringen mobiliseren in lijn met de Global Gateway Strategie en in een Team Europe-geest - dat wil zeggen, de EU-instellingen in samenwerking met de lidstaten.
President Ursula von der Leyen verklaarde: “Een actieve rol van de Europese Unie is cruciaal voor het bevorderen van veiligheid en vrede in de Zwarte Zee-regio, vooral met de oorlog van Rusland tegen Oekraïne. We zullen nauw samenwerken met onze buren om veiligheid en stabiliteit in de regio te bevorderen. Samen kunnen we een sterkere en welvarendere toekomst opbouwen voor iedereen.”
Een toekomstgericht beleidskader
De Zwarte Zee kan dienen als een hoeksteen van stabiliteit, duurzame ontwikkeling en connectiviteit door partnerschappen van gedeeld belang. De EU streeft ernaar het potentieel van de regio te ontsluiten op basis van vredesinspanningen en respect voor de internationale orde.
Het voorstel van vandaag zal duurzame ontwikkeling stimuleren en economische welvaart verbeteren met transport-, energie-, digitale en handelscorridors die de Zwarte Zee-regio verbinden met de Baltische Zee, de Middellandse Zee, via de Zuidelijke Kaukasus, de Kaspische Zee en richting Centraal-Azië.
Gegeven de kwetsbaarheid van de Zwarte Zee-regio voor natuurlijke en door de mens veroorzaakte rampen, voorziet de strategie van vandaag in het versterken van paraatheid en klimaatadaptatie, cruciaal voor de integriteit van natuurlijke ecosystemen.
De EU zal verder geïnteresseerde partners begeleiden naar EU-integratie door het versterken van de rechtsstaat en het versnellen van hervormingen.
De nieuwe strategische aanpak is geworteld in de aspiraties van mensen om in een veilige en welvarende omgeving te leven. De EU zal de nieuwe strategische aanpak implementeren in synergie met het uitbreidingsproces en het Oostelijk Partnerschap.
Volgende stappen
De Europese Commissie en de Hoge Vertegenwoordiger stellen een speciale EU-ministeriële bijeenkomst voor met partnerlanden om de samenwerking te bevorderen.
Achtergrond
De Zwarte Zee is een cruciale poort die Europa, de Zuidelijke Kaukasus, Centraal-Azië en de Middellandse Zee verbindt. Stabiliteit in de regio is essentieel voor internationale handel, voedselzekerheid en bredere geopolitieke stabiliteit.
De niet-uitgelokte en ongerechtvaardigde invasie van Oekraïne door Rusland heeft de regio ernstig gedestabiliseerd, wat de onderlinge afhankelijkheden op veiligheidsgebied blootlegt. De EUs rol en verantwoordelijkheid in de Zwarte Zee-regio neemt toe, vooral met de opening van toetredingsonderhandelingen met Oekraïne en de Republiek Moldavië.
Het strategische EU-beleid ten aanzien van de Zwarte Zee-regio maakt deel uit van een breder pakket aan EU-beleidsinitiatieven, zoals de recent aangenomen Europese Unie Paraatheidsstrategie en andere initiatieven.
Dit weerspiegelt een gecoördineerde aanpak binnen de EU, met een focus op defensie, veerkracht en paraatheid in de huidige wereldwijde geopolitieke context.
De EU-strategische aanpak van de Zwarte Zee-regio zal verder bouwen op succesvolle werkstromen ontwikkeld onder de Zwarte Zee Synergie.
In dit verband zal de Global Gateway-strategie een belangrijke rol spelen. Global Gateway bevordert slimme, schone en veilige verbindingen in digitale, energie- en transportsectoren.