Vandaag zet de Europese Commissie een belangrijke stap om de relatie tussen de EU en Zwitserland te versterken en uit te breiden. Het doet voorstellen aan de Raad om de ondertekening en afronding van een uitgebreid pakket overeenkomsten te autoriseren, wat een belangrijke mijlpaal markeert voor de ratificatie van een gemoderniseerd samenwerkingskader.
Belangrijke Onderdelen van het Pakket
Centraal in het pakket staat de modernisering van vijf overeenkomsten die oorspronkelijk in 1999 zijn ondertekend, welke Zwitserland toegang geven tot de interne markt van de EU op het gebied van lucht- en landtransport, vrije beweging van personen, conformiteitsbeoordeling, en handel in agrarische producten. Het actualiseren van deze overeenkomsten zal ze in lijn brengen met de huidige EU-wetgeving, zorgen voor een dynamische afstemming van Zwitserland op EU-recht, en duidelijke geschillenbeslechtingsmechanismen vaststellen. Staatssteunregels zullen van toepassing zijn op zowel de lucht- als landtransportovereenkomsten. Deze updates zijn bedoeld om ervoor te zorgen dat burgers en bedrijven aan beide zijden volledig kunnen profiteren van hun rechten, terwijl eerlijke concurrentie wordt bevorderd.
Bovendien introduceert het pakket verschillende nieuwe en overkoepelende overeenkomsten om de bilaterale samenwerking verder te verbeteren. Een voedselveiligheidsovereenkomst zal een Gemeenschappelijk Voedselveiligheidsgebied vestigen, dat alle aspecten van de voedselketen dekt en zorgt voor dynamische afstemming op EU-normen. Een gezondheidsovereenkomst zal gezamenlijke reacties op ernstige grensoverschrijdende gezondheidsbedreigingen versterken en deelname van Zwitserland aan belangrijke EU-instellingen, waaronder het Europees Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding, mogelijk maken. Een nieuwe elektriciteitsovereenkomst zal Zwitserland toegang geven tot de interne elektriciteitsmarkt van de EU, met dynamische afstemming en toepassing van staatssteunregels.
Een financiële bijdrageovereenkomst zal voorzien in een regelmatige en eerlijke bijdrage van Zwitserland aan de economische en sociale cohesie binnen de Unie, wat het niveau van partnerschap tussen de twee partijen weerspiegelt. Een overeenkomst over Zwitserse deelname aan EU-programmas zal toegang mogelijk maken tot belangrijke initiatieven zoals Horizon Europe, Euratom Onderzoek en Opleiding, ITER/F4E (Fusion for Energy), Digital Europe, Erasmus+, en EU4Health. Sinds 1 januari 2025 hebben overgangsregelingen Zwitserse entiteiten in staat gesteld deel te nemen aan gerelateerde oproepen.
Een overeenkomst over ruimtecoöperatie zal Zwitserse deelname aan activiteiten onder het EU Ruimteprogramma, met name met betrekking tot de Galileo- en EGNOS-componenten, via de EU Ruimteagentschap mogelijk maken.
Institutionele regelingen worden ook versterkt door een protocol over parlementaire samenwerking, dat een Gemeenschappelijke Parlementaire Commissie opricht bestaande uit leden van het Europees Parlement en de Zwitserse Federale Vergadering. Verder legt een gezamenlijke verklaring de basis voor een dialoog op hoog niveau over de uitvoering van het pakket en mogelijke toekomstige ontwikkelingen in de bilaterale relaties.
Achtergrond
Op 20 december bevestigden de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, en de voorzitter van de Zwitserse Confederatie, Viola Amherd, de voltooiing van de onderhandelingen over een breed pakket overeenkomsten dat gericht is op het verdiepen en uitbreiden van de EU-Zwitserland relatie.
De onderhandelingen waren gebaseerd op het Gemeenschappelijk Begrip dat in oktober 2023 werd overeengekomen tussen de Commissie en de Federale Raad, waarin de belangrijkste onderdelen van het pakket werden uiteengezet. De onderhandelingen werden op 18 maart 2024 gestart en vervolgens uitgevoerd onder de politieke leiding van Commissaris Maroš Šefčovič, gebaseerd op het mandaat dat de Raad op 12 maart 2024 aan de Commissie gaf. De overeenkomsten werden op 21 mei 2025 ondertekend door de hoofdnégociators.
Volgende Stappen
De EU en Zwitserland zullen nu verdergaan met de ratificatie in overeenstemming met hun respectieve procedures. De EU blijft volledig toegewijd aan de succesvolle voltooiing van dit proces.
Voor Meer Informatie
Volledige tekst van alle instrumenten en begeleidende factsheets