Vandaag heeft de Europese Commissie besloten Nederland te verwijzen naar het Hof van Justitie omdat het de regels voor het concurrentieel toekennen van contracten voor openbaar vervoer niet correct heeft toegepast. De concessie voor railpassagiersdiensten van 2025 tot 2033 is rechtstreeks toegewezen aan de huidige exploitant Nederlandse Spoorwegen, terwijl op basis van Verordening (EG) nr. 1370/2007 een competitieve aanbesteding had moeten plaatsvinden.
De Commissie heeft zorgen over hoe de reikwijdte van de openbare dienstverleningseisen in dat contract is bepaald. Ze beschouwt het als een schending van de Verordening (EG) nr. 1370/2007, omdat Nederland niet heeft geanalyseerd of en welke vervoersdiensten in het nieuwe concessiecontract door marktoperators onder commerciële, open toegang voorwaarden konden worden geleverd, zonder openbare dienstverleningseisen en compensatie.
Op 14 juli 2023 heeft de Commissie een formele kennisgeving gestuurd, gevolgd door een aanvullende brief op 13 maart 2024, en een gemotiveerde opinie op 12 februari 2025. Ondanks de uitgebreide contacten tussen de diensten van de Commissie en de Nederlandse autoriteiten sinds 2020, heeft Nederland dit concessiecontract en de reikwijdte ervan niet aangepast op een manier die de zorgen van de Commissie had kunnen verhelpen. De Commissie verwijst Nederland daarom naar het Hof van Justitie van de Europese Unie.
Achtergrond
Verordening (EG) nr. 1370/2007 van oktober 2007 reguleert openbaar vervoer per spoor en weg. Deze werd in 2016 gewijzigd onder het vierde spoorpakket. Na de wijziging eindigde de mogelijkheid om onvoorwaardelijk openbare dienstcontracten voor railpassagiersvervoer rechtstreeks toe te wijzen in december 2023. Sindsdien is de competitieve aanbesteding van dergelijke contracten de norm. De railvervoerdiensten die onder de Nederlandse concessiecontract vallen, zijn op 1 januari 2025 van start gegaan. Daarom had dit contract competitief moeten worden aanbesteed.
Bovendien kunnen openbare dienstcontracten die onder Verordening (EG) nr. 1370/2007 zijn toegewezen, alleen openbare dienstverplichtingen opleggen in ruil voor compensatie en/of exclusieve rechten wanneer de betrokken diensten niet door operators onder normale marktomstandigheden en zonder beloning zouden worden geleverd. Bij het specificeren van de reikwijdte van dit concessiecontract hebben de Nederlandse autoriteiten de markt niet geanalyseerd om mogelijke commerciële aanbiedingen van marktoperators in overweging te nemen.
Voor Meer Informatie
Database van inbreukbesluiten en inbreukenkaart en -grafieken
Inbreukprocedure Nederland (INFR(2023)4011)