Op 20 oktober heeft de EU buitenlandse ministers en vertegenwoordigers van EU-lidstaten, Armenië, Azerbeidzjan, de Republiek Moldavië, Turkije, Oekraïne en Centraal-Aziatische partners (Kazachstan, Kirgizië, Tadzjikistan, Turkmenistan en Oezbekistan) samengebracht om de Cross-Regional Connectivity Agenda te bespreken - die als doel heeft de EU te verbinden met Centraal-Azië via Turkije en de Zuid-Kaukasus. Dit initiatief zal strategische investeringen coördineren om de handel en sociaaleconomische ontwikkeling te stimuleren door middel van veerkrachtige en efficiënte transport-, energie- en digitale verbindingen - met duurzaamheid en de groene transitie als kern.

Deze bijeenkomst volgt op de strategische aanpak van de EU voor de Zwarte Zee-regio en de EU-Centraal-Azië-top.

Van de EU-zijde namen de Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid/Vice-President van de Europese Commissie Kaja Kallas, Commissaris voor Uitbreiding Marta Kos en Commissaris voor Internationale Partnerschappen Jozef Síkela deel aan de discussies.

Tijdens de vergaderingen bevestigden de deelnemers hun inzet voor het verdiepen van de samenwerking op gebieden van gemeenschappelijk belang, het verbeteren van wederzijdse veerkracht en het bevorderen van meer verbonden, veilige en welvarende regios. De deelnemers bespraken ook manieren om de samenwerking op gedeelde veiligheidsbelangen te verbeteren.

Versterking van veiligheid, stabiliteit en veerkracht in de Zwarte Zee-regio

De Zwarte Zee-regio, een belangrijke brug tussen Europa en Azië, speelt een vitale rol in de internationale handel en de doorvoer van granen, energie en kritieke grondstoffen - wat het centraal maakt voor regionale en mondiale veiligheid.

In een eerste ministeriële sessie bevestigden EU-lidstaten en landen rond de Zwarte Zee het essentiële belang van grensoverschrijdende veiligheid, inclusief maritieme veiligheid. De EU toonde haar bereidheid om de steun voor lidstaten en partners die maritieme capaciteiten opbouwen, waaronder monitoring, bescherming van kritieke infrastructuur en het tegengaan van hybride bedreigingen, te vergroten.

Initiatieven voor het verbreden van de samenwerking tussen kustwachten in de regio, het ondersteunen van ontmijningsinitiatieven en het aanpakken van risicos met betrekking tot schaduwvloten werden ook besproken, waarbij werd voortgebouwd op lessen die zijn geleerd in de Middellandse Zee en de Baltische Zee. Deze inspanningen maken deel uit van de bijdragen van de EU aan de veiligheid van Oekraïne en het waarborgen van de veerkracht in de Zwarte Zee-regio.

Lancering van de Cross-Regional Connectivity Agenda

In een tweede ministeriële sessie bespraken EU-vertegenwoordigers, samen met ministers van EU-lidstaten, landen rond de Zwarte Zee en Zuid-Kaukasus en Centraal-Aziatische landen een ambitieuze Cross-Regional Connectivity Agenda, die erop gericht is economische kansen te verkennen en langdurige gedeelde welvaart, samenwerking en vrede te bevorderen.

De focus ligt op duurzame en veerkrachtige verbindingen, in vier prioriteitsgebieden:

  • Transport: het versterken van de grensoverschrijdende Trans-Caspische Transportcorridor (TCTC) en de uitbreiding van onze transportverbindingen.

  • Digitaal: het ontwikkelen van toegang tot breedbandinternet om innovatie, digitale handel en beveiliging van kritieke infrastructuur te stimuleren.

  • Energie: het verbeteren van energiekoppelingen en het versnellen van de inzet van hernieuwbare energie om de energiezekerheid en diversificatie te verbeteren.

  • Handel: het harmoniseren en digitaliseren van douaneprocedures om grensoverschrijdende handel te vereenvoudigen en de marktintegratie te verdiepen.

Bouwend op bestaande initiatieven, zal de Connectivity Agenda centraal staan in de veerkracht en toekomstige economische groei in de bredere regio.

De discussies benadrukten het belang van coördinatie tussen de verschillende deelnemers. De Commissie zal werken aan een voorstel voor een coördinatiekader dat voortbouwt op bestaande praktijken en de deelnemende landen, internationale financiële instellingen, particuliere investeerders en geïnteresseerde derde partijen samenbrengt. Het kader zal worden gepresenteerd en verder uitgewerkt op het TCTC Investors and Connectivity Forum in Tasjkent (Oezbekistan) op 27 november 2025. Parallel daaraan zal een mapping van bestaande analyses en lopende investeringen in de vier prioriteitsgebieden toekomstige discussies onder belanghebbenden over prioritaire investeringen en zachte connectiviteitsmaatregelen begeleiden.