Commissaris Šefčovič
Goedemiddag.
We zijn blij te kunnen aankondigen dat de Commissie en Oekraïne een principeovereenkomst hebben bereikt over de herziening van onze bilaterale Deep and Comprehensive Free Trade Agreement, na het consultatieproces van Artikel 29.
Deze overeenkomst opent een nieuw hoofdstuk in de handelsrelatie tussen de EU en Oekraïne.
Het biedt een langetermijn-, voorspelbaar en wederzijds kader, dat exporteurs, bedrijven en boeren aan beide zijden ten goede komt – en versterkt de weg van Oekraïne naar EU-lidmaatschap.
Dit sluit volledig aan bij onze dynamische handelsrelatie, die blijft groeien. De handelsvolumes bereikten in 2024 ongeveer €67 miljard, een stijging van 26 miljard in 2016 toen de DCFTA de meeste invoertarieven ophefte.
Deze samenwerking heeft ook economisch voordeel opgeleverd voor de EU, met een handelsoverschot van €18 miljard.
Vandaag is er een evenwichtige, eerlijke en realistische overeenkomst in principe bereikt. Het vertegenwoordigt de best mogelijke uitkomst onder moeilijke geopolitieke omstandigheden.
Politiek gezien is dit een sterk signaal van onwrikbare steun aan Oekraïne, terwijl het zijn soevereiniteit en democratische toekomst verdedigt.
Cruciaal is ook dat dit een reactie is op de zorgen van onze lidstaten, boeren en voedselproducenten.
In één zin: we hebben naar jullie geluisterd, jullie gehoord, en nu handelen we.
Belangrijke elementen van de overeenkomst zijn:
- De verplichting van Oekraïne om zijn landbouwproductienormen geleidelijk tegen 2028 in lijn te brengen met die van de EU, in overeenstemming met zijn toetredingsdoelen.
- We hebben ook een robuust waarborgmechanisme verzekerd om de EU-markten te beschermen, vooral waar invoer ernstige moeilijkheden zou kunnen veroorzaken op EU- of lidstaatniveau.
En deze overeenkomst breidt de handelsmogelijkheden voor agri-foodproducten uit.
- Voor gevoelige items, zoals eieren, suiker en tarwe, worden de quota verhoogd maar blijven onder de historische handelsvolumes om de stabiliteit van de EU-markt te waarborgen.
- Voor minder gevoelige producten worden de quota gematigd verhoogd, terwijl sommige producten volledig worden geliberaliseerd.
Commissaris Hansen zal verder ingaan op deze punten.
Omgekeerd zal Oekraïne de quota voor de export van varkensvlees, gevogelte en suiker verhogen en de rechten op andere producten verminderen of volledig opheffen. Dit zal de exportmogelijkheden voor Europese boeren vergroten, vooral in de lidstaten die aan Oekraïne grenzen.
We hebben ook afgesproken deze overeenkomst de komende jaren opnieuw te bekijken, rekening houdend met de economische integratie van Oekraïne en de voortgang van de afstemming op EU-normen.
Terwijl de hoofdstructuren nu zijn overeengekomen, zullen technische details binnenkort worden afgerond.
Beide partijen zullen hun respectieve procedures opstarten, waarbij goedkeuring van de Raad aan de EU-zijde vereist is voordat de overeenkomst in werking treedt.
Ondertussen zullen de overgangsmaatregelen die zijn ingevoerd na de vervaldatum van de ATMs op 5 juni ervoor zorgen dat de handelsstromen zonder onderbreking doorgaan.
Tot slot wil ik Commissaris Hansen bedanken voor zijn uitstekende samenwerking gedurende dit proces. Mijn waardering gaat ook uit naar de toegewijde onderhandelingsteams van de Commissie en van Oekraïne.
Dit is opnieuw een vooruitstrevende en evenwichtige overeenkomst.
Het ondersteunt de Europese toekomst van Oekraïne,
beschermt de belangen van EU-boeren,
en biedt de stabiliteit en voorspelbaarheid die onze handelsrelaties nodig hebben in deze onzekere tijden.
Dank u.
*****
Commissaris Hansen
Met de Associatieovereenkomst tussen de EU en Oekraïne, inclusief het Deep and Comprehensive Free Trade Area (DCFTA), bestaat er een sterke en dynamische handelsrelatie tussen de EU en Oekraïne. De DCFTA heeft de overgrote meerderheid van alle tarieven in onze bilaterale handel opgeheven toen deze in 2016 in werking trad, en sindsdien is onze bilaterale handel meer dan verdubbeld van €26 miljard in 2015 naar €67 miljard in 2024.
Na de oorlog van Rusland tegen Oekraïne heeft de EU belangrijke maatregelen genomen om Oekraïne op verschillende manieren te steunen.
Wat betreft de handel heeft de EU sinds juni 2022 autonome handelsmaatregelen verleend. Dit heeft unilateraal de EU-tarieven en quota voor 36 landbouwproducten opgeheven die in 2016 niet waren opgeheven. Dit heeft de agrifoodexport van Oekraïne naar de EU mogelijk gemaakt.
Deze autonome handelsmaatregelen zijn tweemaal verlengd en zijn nu op 5 juni verlopen en worden momenteel vervangen door een overgangsregime gebaseerd op de quota van 2016. Ze waren uitzonderlijke instrumenten die sinds 2022 een zeer hoog niveau van unilaterale liberalisatie boden op jaarbasis, in een moment van grote urgentie en behoefte. We moeten nu overstappen naar langetermijnvoorspelbaarheid en wederkerigheid in het bredere perspectief van toetreding.
Daarom is besloten dat de handelsrelatie op een meer permanente basis moet worden vastgesteld door de herziening van de DCFTA zoals voorzien in Artikel 29 van de Overeenkomst.
In de afgelopen weken hebben constructieve gesprekken met Oekraïne plaatsgevonden om onze bilaterale handelsovereenkomst te herzien. Dit is essentieel om een stabielere en voorspelbare basis voor exporteurs, bedrijven en boeren aan beide zijden te waarborgen. Gevoeligheden in bepaalde landbouwsectoren, met name in de lidstaten die aan Oekraïne grenzen, zijn volledig in overweging genomen.
De Commissie is zeer verheugd om vandaag aan te kondigen dat er een principeovereenkomst is bereikt met Oekraïne.
Deze overeenkomst omvat verschillende elementen.
Het bevat de verplichting van Oekraïne om geleidelijk, tegen 2028, af te stemmen op de EU-productiestandaarden in de landbouwsector, zoals dierenwelzijn of het gebruik van pesticiden.
Ik wil hier heel duidelijk over zijn: de extra markttoegang die wordt verleend, is afhankelijk van de afstemming van Oekraïne op onze productiestandaarden. Het bevorderen van een gelijk speelveld voor EU-boeren is duidelijk gesteld in de Visie voor Landbouw en Voedsel en we leveren hierop.
Deze verplichting past ook perfect bij het toetredingspad van Oekraïne tot de EU.
We hebben ook afgesproken een waarborgmechanisme op te nemen, met name voor gevallen waarin invoer ernstige moeilijkheden zou veroorzaken. Dit zou voor beide partijen gelden, en in het geval van de EU zou het ook van toepassing zijn in geval van nadelige effecten op het niveau van specifieke lidstaten.
En tot slot biedt het zowel Oekraïne als de EU aanzienlijke verdere handelsmogelijkheden voor agri-foodproducten.
Ons doel is altijd geweest om de juiste balans te vinden tussen het ondersteunen van de handel van Oekraïne met de Unie, en tegelijkertijd de gevoeligheden van een aantal EU-landbouwsectoren en gerelateerde zorgen aan te pakken. Zowel EU- als Oekraïense producenten verdienen een stabiele en voorspelbare basis voor de toekomstige ontwikkeling van de bilaterale handel.
Laat me u de belangrijkste elementen van de herziene markttoegangsovereenkomsten voor invoer uit Oekraïne in de EU geven:
- Voor de meest gevoelige producten, zoals suiker, gevogelte en eieren, tarwe, maïs of honing, weerspiegelen de overeengekomen quota volledig de gevoeligheid van deze producten. Ze verbeteren de toegang in vergelijking met de overeenkomst van 2016, maar matigen de invoer in vergelijking met hun piek onder de ATMs. Het is belangrijk om de stabiliteit van de EU-markten te waarborgen.
- Voor andere producten zijn markttoegangverbeteringen overeengekomen die de handel weerspiegelen die voordelig is voor beide partijen, gebaseerd op de complementariteit van onze respectieve producties. De huidige quota-volumes van de meeste producten zullen worden verhoogd tot het hoogste niveau van de afgelopen jaren.
- Hier hebben we het bijvoorbeeld over boter, magere melkpoeder, mout en gluten, haver en gerst.
- Tot slot hebben we voor sommige producten afgesproken om volledig te liberaliseren. Voorbeelden zijn enkele zuivelproducten zoals volle melkpoeder, gefermenteerde melk, maar ook paddenstoelen, druivensap, enz.
Bovendien verkennen we ook hoe we de export van Oekraïne naar zijn traditionele en wereldwijde agri-foodmarkten kunnen ondersteunen. Dit zal ook bijdragen aan de wereldwijde voedselzekerheid.
Wat betreft de exportbelangen van de EU, heeft Oekraïne afgesproken om:
- significante verhogingen van de quota voor de export van varkensvlees, gevogelte en suiker te verlenen, en
- voor andere producten, verdere rechten te verminderen of deze helemaal op te heffen.
Dit zal de exportmogelijkheden voor Europese boeren vergroten, met name in de lidstaten die aan Oekraïne grenzen, wiens export van bijvoorbeeld varkensvlees, gevogelte en kaas concurrerender zal worden op de Oekraïense markt.
Bovendien zijn we bereid om de situatie in de komende jaren opnieuw te beoordelen, vooral in het kader van de vooruitgang in de economische integratie en de toetredingsvooruitzichten.
Hoewel nu de algemene contouren van de overeenkomst daar zijn, moeten de technische details in de komende dagen nog worden afgerond.
En beide partijen moeten ook de respectieve procedures doorlopen voor het goedkeuren van de uitkomst van deze onderhandelingen.
De inwerkingtreding zal dan zo snel mogelijk volgen.
In de tussentijd zorgen de overgangsmaatregelen van de EU die zijn opgezet na de vervaldatum van de ATMs op 5 juni ervoor dat de handelsstromen doorgaan.
Al met al biedt deze overeenkomst de broodnodige stabiliteit en voorspelbaarheid voor de handelsrelaties tussen de EU en Oekraïne voor de komende periode, met het vooruitzicht op de toetreding van Oekraïne tot de Unie.