Excellenties, beste collegas,

Het is een eer om bij u te zijn op deze Afrika Klimaattop II.

Samenwerken aan de grote uitdagingen is de beste manier om kennis en reactievermogen te versterken, effectieve maatregelen te identificeren, van onze buren te leren en de krachten te bundelen.

Hier vertegenwoordigen we naties die met elkaar zijn verbonden door geschiedenis en geografie, maar bovenal door een dringende uitdaging en een gezamenlijke visie.

Samen vertegenwoordigen Afrika en Europa 40% van de wereldbevolking.

We verzamelen ons temidden van onderling verbonden crises en ongelijkheden die beide continenten treffen. Dit vereist niet alleen ontwikkeling voor Afrika, maar eerlijke ontwikkeling en kansen voor de Afrikaanse bevolking.

Op een moment dat multilateralisme, de rechtsstaat en de principes van menselijke waardigheid ter discussie staan, is het noodzakelijk om standvastig te blijven.

In deze turbulente tijden zal Europa zijn verantwoordelijkheden niet opgeven.

Aanpassing

In mijn gesprekken hier in Addis is één boodschap constant geweest: aanpassing is geen toekomstige taak, het is de realiteit van vandaag.

Klimaatverandering vormt al levens en middelen. Zelfs in de meest optimistische scenarios zijn de bedreigingen ernstig. Daarom is aanpassing een centrale pijler van onze samenwerking en zal dat ook blijven.

Samen met zeven EU-lidstaten zetten we de Team Europa-initiatief voor Klimaatverandering Aanpassing en Veerkracht voort:

Investeren in paraatheid, ondersteuning van gemeenschappen die worden getroffen door verplaatsing, en toegang tot Copernicus-satellietgegevens openen zodat beslissingen op basis van feiten kunnen worden genomen.

Van de Global Shield tot regionale klimaatbeveiligingsprogrammas, ons doel is duidelijk: paraatheid redt levens, versterkt vrede en creëert stabiliteit die investeringen aantrekt en economische prestaties vergemakkelijkt.

Een belangrijk moment zal de aanneming zijn van het Net Zero Framework van de Internationale Maritieme Organisatie dat emissiegrenzen en prijzen voor broeikasgassen omvat.

Dit kader is bedoeld om ambitieuze decarbonisatie in evenwicht te brengen met inclusieve voordelen en zal nieuwe economische kansen creëren, zoals groene brandstoffen en infrastructuurontwikkeling.

Financiering

Wij Europeanen zijn toegewijd aan klimaatsfinanciering en dat zullen we blijven.

De 1,3 triljoen roadmap die in Bakoe is aangenomen, is een hoeksteen van onze mondiale klimaatagenda. Het gaat niet alleen om het verhogen van de ambitie, maar ook om het veranderen van denkwijzen en het bouwen van nieuwe governance-instrumenten die klimaatfinanciering op de benodigde schaal kunnen leveren.

Om klimaatbeheer effectiever te maken, moeten we prioriteit geven aan hervorming van het internationale financiële systeem en nieuwe bronnen van internationale solidariteit zoeken.

Dit betekent dat we de structurele barrières die al zijn geïdentificeerd, moeten aanpakken: de hoge kosten van kapitaal, de paradox van schulden en de noodzaak om investeringsrisicos te verlagen.

Multilaterale ontwikkelingsbanken en institutionele investeerders hebben een beslissende rol te spelen bij het doorbreken van gevestigde regels en het vrijmaken van particuliere investeringen op grote schaal.

Het uitdagende moment vereist urgentie. We moeten moedig zijn.

Energie

Afrika is een continent dat rijk is aan zon en kritieke grondstoffen, waar hernieuwbare energie in volle gang is.

Het is ook het jongste continent, met het grootste aandeel jonge mensen ter wereld, en de industrialisatie biedt nieuwe kansen.

Uit onze Europese ervaring kan ik u vertellen: afhankelijkheid van fossiele brandstoffen verbrandt middelen die in plaats daarvan in de toekomst zouden kunnen worden geïnvesteerd.

We zullen die brandstoffen nog nodig hebben tijdens de energietransitie, maar hoe eerder we op hernieuwbare energie inzetten, hoe sterker we in staat zullen zijn om aan de verwachtingen van de burgers te voldoen en sociale rechtvaardigheid te bevorderen.

Tien jaar na Parijs, naar COP30

Tien jaar na Parijs hebben we vooruitgang geboekt. In 2015 gingen we af op 3,1°C opwarming. Vandaag ligt de traject dichter bij 2,1°C.

We kijken ernaar: bosbranden, overstromingen en droogtes coëxisteren. We maken ons zorgen over honger en droogte. Wat eens een uitzonderlijke uitzondering was, is in slechts enkele jaren onze nieuwe realiteit geworden.

De gevolgen van klimaatverandering hebben invloed op sociale inclusie en mensenrechten. Het is een moeilijke uitdaging, en het zou onmogelijk zijn als we alleen, individualistisch handelen.

Regionale en multilaterale samenwerking is essentieel.

COP30

In deze uitdagende tijden zal COP30 een test zijn: nemen we de ambitie serieus en zetten we deze om in actie?

Samen moeten Afrika en Europa de Overeenkomst van Parijs over mitigatie, aanpassing en financiering handhaven.

De nationale bijdragen na 2030 moeten in overeenstemming zijn met het doel van 1,5°C, alle gassen en sectoren dekken en reageren op de eerste Wereldinventarisatie.

Onze nationale bijdragen om de uitstoot te verminderen zijn het vangnet van onze toekomst.

De grootste vervuilers ter wereld hebben een speciale verantwoordelijkheid om te leiden. Zelfs in deze moeilijke tijden mogen we dat niet vergeten.

Voor Afrika kunnen nieuwe klimaatplannen ook een kans zijn: het verbinden van klimaat, energie en duurzame ontwikkeling, het aantrekken van investeringen, het creëren van banen en vaardigheden, en het versterken van welvaart.

Financiering

Rechtvaardigheid vereist dat degenen die het minst hebben bijgedragen aan de crisis niet worden achtergelaten om de zwaarste kosten te dragen. Dat betekent sterkere bijdragen aan fondsen voor verlies en schade, meer financiering voor aanpassing, en enorme investeringen in schone energie.

In 2023 ging 43% van de klimaatfinanciering van de Europese Unie en de lidstaten naar Afrika.

Via Global Gateway streven we ernaar om tegen 2027 honderdvijftig miljard euro (150 miljard euro) aan investeringen te mobiliseren: in hernieuwbare energie, waardeketens en veerkrachtige infrastructuur.

Maar financiering betekent ook rechtvaardigheid: het verlagen van de leenkosten, het verbeteren van de schuldsanering en het opbouwen van een financieel systeem dat duurzame ontwikkeling mogelijk maakt in plaats van het te blokkeren.

Gedeelde toekomst

Afrika herbergt 60% van de beste zonnebronnen ter wereld, 30% van de kritische mineralen, en een jonge en optimistische generatie die klaar is om te innoveren.

Toch ontbreken bijna zeshonderd miljoen mensen nog steeds elektriciteit. Deze kloof dichten is dringend en mogelijk.

De Europese Unie blijft Afrikas grootste handels- en investeringspartner. Samen kunnen we potentieel omzetten in realiteit: het bouwen van schone energiesystemen, het toevoegen van waarde aan grondstoffen, het creëren van fatsoenlijke banen en veerkrachtige gemeenschappen.

We kunnen onze weg naar de Afrika-EU-top in Luanda gebruiken als een kans om ons partnerschap te vernieuwen, om luid en duidelijk onze bereidheid te verklaren om vooruit te gaan via Economische Partnerschapsovereenkomsten.

Afsluiting

Afrika en Europa hebben het talent, de middelen en het partnerschap om een toekomst van sociale rechtvaardigheid en inclusiviteit, welvaart en hoop vorm te geven. Laten we het samen grijpen.

Dank u.