President, Eerwaarde Leden van het Europees Parlement,
De Commissie waardeert de gelegenheid voor een nieuw debat over de situatie in Servië, die de Commissie al maanden zeer nauwlettend volgt en met toenemende bezorgdheid.
Na tien maanden van protesten is de Servische samenleving achtergelaten met diepe verdeeldheid, gevoelens van haat en frustratie - en dit alles weerspiegelt zich op de straten van Servische steden.
We verwachten dat politieacties proportioneel zijn en de fundamentele rechten respecteren en verwachten dat deze zaken als prioriteit worden onderzocht.
We veroordelen ook alle daden van haat, vandalisme en geweld en blijven alle partijen oproepen tot de-escalatie van de spanning.
Respect voor fundamentele rechten en waarden, waaronder de vrijheid van vreedzaam samenkomen, media- en academische vrijheid zijn sleutel-elementen van het EU-pad van Servië en moeten door iedereen worden nageleefd.
Dit houdt ook in dat elke vorm van geweld tegen vertegenwoordigers van de overheid, evenals tegen partijgebouwen als een middel van politieke protesten, moet worden vermeden.
De Commissie heeft consequent het belang benadrukt van het respecteren en proactief verdedigen van de onafhankelijkheid van gerechtelijke instellingen en we veroordelen geweld of bedreigingen tegen vertegenwoordigers van de rechterlijke macht, inclusief de aanklager.
Persvrijheid is een van de essentiële fundamenten van een democratische samenleving en een fundamenteel recht in de EU, en daarom een cruciaal element en voorwaarde voor het toetredingsproces van Servië tot de EU. In dit kader blijven politieke en economische invloed op de media in Servië een ernstige zorg en moeten ze worden aangepakt.
We verwachten dat Servië een omgeving creëert die mediavrijheid bevordert en ervoor zorgt dat vrijheid van meningsuiting zonder belemmering kan worden uitgeoefend.
We roepen op tot de-escalatie van spanningen en tot de autoriteiten om een steeds grotere ruimte voor journalisten te creëren om vrij hun stem te uiten. De aanvallen waar journalisten mee te maken hebben in de context van de protesten moeten stoppen, inclusief gerapporteerde gevallen van politiebetrokkenheid en verbale aanvallen van hooggeplaatste functionarissen.
Het is cruciaal dat journalisten hun werk kunnen doen zonder enige dreiging van geweld, intimidatie en pesterij om ervoor te zorgen dat burgers toegang hebben tot alle informatie.
De Commissie benadrukt ook dat het verspreiden van desinformatie en vijandige politieke retoriek, inclusief tegen de EU en haar burgers, in strijd is met EU-waarden en -normen.
Beste Eerwaarde Leden,
Servië is een kandidaat-land voor de EU. We willen een echt democratisch Servië binnen de EU; als Commissaris voor Uitbreiding ben ik daar echt aan toegewijd. We zullen doorgaan met constructieve betrokkenheid en alles doen wat mogelijk is om Servië te helpen vooruitgang te boeken op zijn toetredingspad. Maar hiervoor zijn concrete stappen op democratische principes en hervormingen nodig.
De deelname van president Vucic aan militaire parades in Moskou en Beijing, vergezeld van kritische uitspraken richting de EU en eerbiedige leden van het parlement (verwijzing naar de Groene Partijdelegatie) is niet wat van een kandidaat-land wordt verwacht.
De oprechtheid van Serviës inzet voor het EU-pad en de politieke wil om de vereiste hervormingen geloofwaardig uit te voeren, moet worden versterkt via communicatie en concrete acties.
Servië moet zijn inspanningen opvoeren en de huidige stagnatie in de uitvoering van fundamentele hervormingen overwinnen. Het is tijd om concrete resultaten te leveren in de strijd tegen corruptie en het versterken van de rechtsstaat, inclusief de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en media vrijheid en op verkiezingshervormingen.
De Commissie verwacht dat Servië een omgeving creëert die het maatschappelijk middenveld ondersteunt. Onafhankelijke stemmen moeten worden gehoord en beschermd. Intimidatie en druk op het maatschappelijk middenveld is niet de manier waarop we in de Unie opereren en mag niet worden getolereerd.
Al deze hervormingsstappen zijn essentieel voor de vooruitgang van Servië op zijn Europese pad, en ze zijn noodzakelijk om de huidige politieke impasse en verdeeldheid in de Servische samenleving te doorbreken.
De geschiedenis heeft bewezen dat democratische veranderingen alleen van binnenuit een land kunnen komen, door interne democratische processen. En dit is wat de Commissie respecteert en waar zij zich aan houdt. We steunen de aanbevelingen van ODIHR over de verkiezingswetgeving: vooral de controle van kiezersregisters. Dit zou het politieke klimaat verbeteren en kan dienen als een voorbeeld dat vooruitgang mogelijk is als er wil en een constructieve aanpak is van iedereen.
Opnieuw is het van essentieel belang dat Servië voorwaarden schept voor een vernieuwde dialoog tussen belanghebbenden in het politieke spectrum en de samenleving. Wat ons betreft, zou dit moeten zijn gebaseerd op een vernieuwde maatschappelijke consensus over belangrijke hervormingen.
We hopen stappen te zien richting dialoog over de verkiezing van de nieuwe raad van de mediaregulator REM, en een succesvolle afronding van deze procedure in de komende weken. Dit is een van de verplichtingen voor het openen van Cluster 3.
EU-toetreding is een project van de hele samenleving en tegelijkertijd een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle politieke partijen en andere belanghebbenden.
Beste Eerwaarde Leden,
We zullen blijven communiceren met de autoriteiten en alle belanghebbenden, politieke actoren en het maatschappelijk middenveld en hen aanmoedigen om een uitweg te vinden uit de huidige politieke impasse en een werkelijk inclusief proces tot stand te brengen, ten behoeve van al zijn burgers en de hele Servische samenleving en het EU-pad en EU-lidmaatschap in de toekomst.
Dank u.