Geachte leden van de Aquaculture Advisory Council,

Dames en heren,

Het is een genoegen om vandaag bij u te zijn op de algemene vergadering van de Aquaculture Advisory Council (AAC).

Uw werk, als vertegenwoordigers van zowel de aquacultuursector als verschillende belangengroepen, is ongelooflijk belangrijk. U bent de brug tussen beleid en praktijk. Met een reeks uitdagingen en kansen voor de EU-aquacultuursector, helpen uw bijdragen onze beleidslijnen vorm te geven.

Vandaag zou ik graag mijn visie willen delen over de belangrijkste prioriteiten die de EU-aquacultuur nu en in de toekomst vormgeven.

Komend uit een land met een ontwikkelde aquacultuursector, weet ik heel goed dat de EU-aquacultuur vol kansen, veerkracht en duurzaamheid zit. Het biedt voedzaam, hoogwaardig voedsel met een lagere ecologische voetafdruk dan veel andere eiwitbronnen. Het ondersteunt ook plattelands- en kustgemeenschappen en draagt bij aan onze strategische voedselautonomie.

Echter, ik weet ook dat het publieke bewustzijn van deze fundamentele rol nog te laag is. We moeten aquacultuur niet alleen strategisch, maar ook zichtbaar en gewaardeerd maken.

Daarom hebben we een EU-brede communicatiecampagne gelanceerd om de voordelen van aquacultuur in de EU te benadrukken. Verschillende lidstaten bouwen al voort op deze campagne. Hoewel veranderingen in zichtbaarheid en perceptie tijd kosten, hopen we dat deze campagne geleidelijk de opvattingen zal verschuiven.

Desondanks weten we dat het vergroten van het bewustzijn alleen de structurele uitdagingen niet zal oplossen. De EU-aquacultuur staat stil. Volgens het laatste STECF-rapport bleef de productie in 2022 stabiel op 1,2 miljoen ton, ondanks een stijging van 13% in omzet naar €4,8 miljard.

Op EU-niveau zijn we nog steeds afhankelijk van import voor 70% van onze consumptie van aquatisch voedsel. Ondertussen vertegenwoordigt de EU-aquacultuur minder dan 1% van de wereldwijde aquacultuurproductie en slechts 10% van de EU-consumptie van aquatisch voedsel.

Deze stagnatie moet worden aangepakt. De Strategische Richtlijnen, samen met de Meerjarige Nationale Strategische Plannen van de lidstaten, zijn gericht op het overwinnen daarvan door duurzame groei, veerkracht, winstgevendheid, diversificatie en innovatie. Ondersteuning voor deze transitie is beschikbaar via het Europees Maritiem, Visserij en Aquacultuur Fonds (EMFAF), Horizon Europa en Missie Oceaan - met focus op gebieden zoals dierengezondheid en welzijn, selectieve veredeling, lage-trofische aquacultuur, alternatieve voederingrediënten en circulariteit.

Maar we moeten ook de langdurige obstakels aanpakken die investeringen en groei belemmeren, zoals de beperkte toegang tot ruimte en water, en complexe en lange vergunningprocedures. Tegelijkertijd moet aquacultuur zich aanpassen aan uitdagingen zoals klimaatverandering en de strijd tegen vervuiling en milieudegradatie.

Zoals u weet, hebben we al enige vooruitgang geboekt op deze gebieden. Laat me u nu meer vertellen over onze plannen voor de toekomst.

Aquacultuur is verankerd in het Gemeenschappelijk Visserijbeleid. Sinds 2013 is de duurzame ontwikkeling van aquacultuur een van de kern doelstellingen van de CFP-verordening.

De lopende evaluatie van de CFP - die volgend jaar is gepland - is een kans om te zien of het beleid nog steeds geschikt is. Deze beoordeling is gebaseerd op bewijs en haalt belangrijke input uit, waaronder de tussentijdse evaluatie van de Strategische Richtlijnen.

We zijn dankbaar voor de bijdrage van de Aquaculture Advisory Council aan de openbare raadpleging. Uw inzichten zullen helpen ervoor te zorgen dat elke toekomstige beslissing over het EU-aquacultuurbeleid zowel realistisch als ambitieus blijft.

Een andere belangrijke pijler van de CFP is de Gemeenschappelijke Marktorganisatie (CMO), die helpt om marktstabiliteit en transparantie te waarborgen.

Het implementatierapport van 2023 bevestigde de effectiviteit ervan bij het waarborgen van levensvatbare marktomstandigheden voor de aquatische voedselvoorzieningsketen, markttransparantie voor operators en consumenten, en marktstabiliteit in tijden van crisis. Toch zijn er nog steeds gebieden die verbetering behoeven - bijvoorbeeld etikettering.

Huidige regels dekken niet alle aquatische producten, en de handhaving varieert. Maar om geïnformeerde keuzes te maken, hebben consumenten duidelijke en betrouwbare informatie nodig over hun aankopen, inclusief de oorsprong van het product. Dit bevordert eerlijke marktomstandigheden en bouwt consumentenvertrouwen op - of ze nu winkelen in Lissabon, Krakau of Brussel.

We hebben ook meer Aquaculture Producer Organisations nodig om de levering te coördineren en producenten te helpen bij onderhandelingen met andere sectoren. Ons doel is om het regelgevende kader te versterken om beter ondersteuning te bieden voor concurrentievermogen, transparantie en duurzaamheid.

Een recente studie over consumenteninformatie en producentenorganisaties zal bijdragen aan de evaluatie van de CFP. Ik dank opnieuw de AAC-leden voor hun bijdragen aan de raadpleging. 2025 is ook een geschikt moment om de vooruitgang die we hebben geboekt sinds de aanneming van de Strategische Richtlijnen over EU-aquacultuur te bezien.

Zoals u weet, zijn we momenteel de voortgang van de uitvoering zowel op EU-niveau als via nationale strategische plannen aan het beoordelen. De resultaten zullen deze herfst worden gepubliceerd en bevatten aanbevelingen voor gebieden waar meer moet worden gedaan. Voorlopige bevindingen geven aan dat er vooruitgang is, maar niet genoeg, vooral bij het vereenvoudigen van regelgevende en administratieve kaders.

Deze beoordeling zou een startpunt moeten zijn voor een gesprek over waar we naartoe willen en hoe we van plan zijn daar te komen - onze visies verder dan 2030 uitbreidend. Deze tussentijdse evaluatie zal ook helpen bij het vormgeven van onze volgende belangrijke mijlpaal: Visie 2040 voor de visserij en aquacultuur.

Zoals uiteengezet in mijn missiestuk, zal deze visie onze lange termijn routekaart zijn voor concurrentievermogen, duurzaamheid en veerkracht voor deze sectoren. Het is een van de belangrijkste resultaten van het Europees Oceaan Pact, dat een lange termijn perspectief biedt dat is afgestemd op de specifieke behoeften en kansen van de visserij-, aquacultuur- en verwerkingssectoren.

Interne reflecties zijn al begonnen, gericht op vier belangrijke gebieden: vraag, aanbod, arbeid en instrumenten. De visie zal voortbouwen op bestaand werk, zoals de routekaart voor de energieovergang, de evaluatie van de CFP en de tussentijdse beoordeling van de aquacultuur.

Maar het belangrijkste is dat het samen met uw hulp zal worden gecreëerd - de sector, de belanghebbenden, de gemeenschappen. Uw inzichten zijn cruciaal voor het vormgeven van een toekomst die geworteld is in de werkelijkheid en kansen.

Tenslotte, laten we ons richten op het Oceaan Pact, het EU-kader voor geïntegreerde en consistente actie op de oceaan, met een bron-tot-zee benadering.

Aquacultuur speelt een sleutelrol in het Pact, dat zorgt voor voedselzekerheid, economische veerkracht en de groene transitie. Het Pact introduceert een toegewijde EU-initiatief voor Duurzame Aquacultuur, dat nationale autoriteiten, de Aquaculture Advisory Council en het bredere ecosysteem ter ondersteuning van de sectorontwikkeling samenbrengt, inclusief onderzoekers, investeerders, het maatschappelijk middenveld en lokale actoren. We zullen een nieuw partnerschap lanceren om doelen te definiëren en tastbare actie te stimuleren.

Het Pact ondersteunt ook de groei in de EU-algensector, gebaseerd op het EU Algeninitiatief, met de lancering van het Blue Bioeconomy Innovation Initiative gepland voor 2027. Deze acties zullen helpen om algen, visserij en aquacultuur-bijproducten te valoriseren, nieuwe inkomstenstromen te creëren en circulariteit te vergroten.

Laat me duidelijk zijn: Het Oceaan Pact is niet alleen een visie. Het is een concreet actieplan, dat aquacultuur - in al zijn vormen, als een sector op zich - centraal plaatst. De Ocean Act zal de uitvoering van het Pact waarborgen.

Dames en heren,

Inderdaad, de weg vooruit is niet zonder uitdagingen. Maar het is ook rijk aan potentieel.

De toekomst van de EU-aquacultuur is aan ons om te vormen. En het moet gedurfd, inclusief en geworteld in de werkelijkheid zijn.

Met uw voortdurende betrokkenheid bouwen we aan een sector die innovatief, duurzaam, veerkrachtig, concurrerend en trots Europees is.

De Commissie rekent op u. We rekenen op uw stem, uw expertise en uw leiderschap om vooruit te komen.

Dus laten we blijven samenwerken!