Geachte Ministers,
Eerwaarde Gasten,
Dames en heren,
Het is een groot genoegen om vandaag hier bij u te zijn, en het is natuurlijk geweldig om terug te zijn op Cyprus, waar het voelt als thuis. Cyprus is meer dan alleen een maritiem land; het is een mondiale maritieme kracht. Het is een knooppunt op het kruispunt van Europa, Azië en Afrika, met een trotse geschiedenis van zeevaart en een moderne vloot die tot de grootste in de Europese Unie behoort. Uw vlag is een symbool van kwaliteit en vertrouwen. Uw scheepvaartindustrie is niet alleen een hoeksteen van de Cypriotische economie, maar ook een pijler van Europas maritieme kracht. En uw stem heeft gewicht, niet alleen in Europa, maar ook in de wereldwijde scheepvaartgemeenschap. Cyprus begrijpt de zee en wat het betekent voor onze veiligheid, onze welvaart en onze toekomst. En de maritieme sector, onze zeeën en hoe we ze oversteken, is precies wat ons vandaag samenbrengt. Scheepvaart heeft gevormd wie we zijn, onze handel, onze economie, onze veiligheid, onze energie, ons milieu en onze veerkracht. En scheepvaart zal blijven bepalen wie we worden. Dat is een enorme verantwoordelijkheid. Vooral in een tijd waarin de sector onder druk staat. Maar ik ben hier om u vandaag te vertellen dat we dit kunnen doen. We kunnen de maritieme sector van Europa niet alleen veerkrachtiger maken, maar ook competitiever, duurzamer en veiliger.
Laat me beginnen met concurrentievermogen. Het Draghi-rapport benadrukt het dalende aandeel van de EU in de wereldwijde maritieme vloot. Onze vloot blijft in absolute termen groeien, maar anderen breiden sneller uit. Ons marktaandeel in bruto tonnage is gedaald van 38,5% in 2018 naar 33,6% in 2024. Dit is een uitdaging die we samen moeten aangaan, de Europese Commissie, de lidstaten en de industrie. En we handelen. In januari hebben we de Competitiviteitskompas gelanceerd, onze beleidsroutekaart met drie prioriteiten: het dichten van de innovatiekloof met de VS en China, het afstemmen van de decarbonisatie op concurrentievermogen, en het vergroten van veiligheid en veerkracht. We hebben dit gevolgd met de Clean Industrial Deal, waarbij de duurzaamheidsdoelen van Europa worden omgezet in een concurrentievoordeel voor Europese industrieën, en dit heeft directe betekenis voor de maritieme sector.
Op Europees niveau zijn FuelEU Maritime, Alternatieve Brandstofinfrastructuur en EU ETS-regelgeving nu in de implementatiefase, waarbij de maritieme sector stap voor stap wordt gedecarboniseerd. Dit wetgevingskader biedt voorspelbaarheid. Het stelt scheepseigenaren in staat om investeringen in retrofitting, nieuwe technologieën en schepen te plannen. En om de sector verder te ondersteunen bij de decarbonisatie, zal ik volgende maand een Duurzaam Investeringsplan presenteren, dat de ontwikkeling van alternatieve brandstoffen voor transport stimuleert. Maar scheepvaart is wereldwijd en daarom moeten ook de oplossingen dat zijn. Wereldwijde maatregelen die zijn overeengekomen bij de IMO zullen nog meer zekerheid bieden en een gelijk speelveld wereldwijd creëren. De overeenkomst van de IMO in het voorjaar over het netto-nul kader was een mijlpaalbeslissing. Het is absoluut cruciaal dat dit kader wordt aangenomen op de aanstaande MEPC-vergadering, die over een paar dagen zal plaatsvinden. Een gelijk speelveld wereldwijd is de enige weg vooruit, en Europa zal blijven leiden met ambitie.
Maar scheepvaart is meer dan schepen op zee. Het gaat ook om bouwers, innovatoren en technologieproviders op het land. De Europese scheepsbouwindustrie wordt geconfronteerd met oneerlijke concurrentie door subsidies in andere regios waardoor concurrenten schepen 30% of zelfs 40% goedkoper kunnen verkopen dan Europese modellen. China staat hier niet alleen in. Daarom bereiden we een Industriële Maritieme Strategie voor die gericht is op het versterken van de concurrentievermogen en veerkracht van onze scheepsbouw- en scheepvaartsectoren. De kern hiervan zal bestaan uit: innovatie, schone technologieën, een vernieuwde focus op dual-use activa - en natuurlijk vaardigheden en eerlijke concurrentie. De Strategie zal ook de productie en adoptie van schone schepen en havenapparatuur ondersteunen, maatregelen voorstellen om de zakelijke omgeving te verbeteren en digitalisering bevorderen. Maar laat me duidelijk zijn: Publieke financiering alleen is niet genoeg. We schatten dat de sector 40 miljard euro per jaar aan nieuwe investeringen zal vereisen. En dat betekent zowel particuliere als publieke financiering mobiliseren.
Maar wat is scheepvaart zonder havens? Havens zijn de ruggengraat van onze toeleveringsketens, ons energiesysteem en militaire mobiliteit. Dus de aanstaande Europese Havensstrategie zal zowel deze activa versterken als beschermen. Ik zie enorme kansen voor havens als energiehubs, die schone energie ondersteunen, importeren en produceren, inclusief offshore wind en waterstof, waardoor de energievoorziening van Europa veerkrachtiger wordt. Buitenlandse invloed op EU-havens is echter een reële zorg. En havens van militair belang moeten te allen tijde veilig blijven. En dat brengt me bij de geopolitieke context. Europa wordt getest, crisis na crisis, door vijandige actoren. Vervoer staat centraal in onze veerkracht. Dus het beschermen van transportnetwerken en het waarborgen van de mobiliteit van troepen over ons continent zijn niet-onderhandelbaar. Militaire mobiliteit vereist het upgraden van infrastructuur naar dual-use normen, die zowel militaire als civiele behoeften dienen. En havens zijn centraal hierin, als inschepings- en ontschepingspunten voor Europa en daarbuiten.
Dames en heren,
Dual-use investeringen komen zowel de defensie als de economie ten goede. Diepere havens, grotere dokken en betere logistiek helpen ook commerciële operators. Dus havens moeten zijn uitgerust om overmaatse apparatuur te laden, meer opslagcapaciteit hebben en verbonden zijn met weg en spoor. En hun eigendom en beheer moeten veilig blijven in tijden van crisis. De EU heeft samen met de NAVO prioritaire militaire mobiliteitscorridors geïdentificeerd over alle transportmodaliteiten. Maar connectiviteit is meer dan infrastructuur. We moeten ook regelgevende barrières verwijderen, procedures vereenvoudigen en zorgen voor voldoende transportmiddelen. Daarom bereidt de Commissie een uitgebreide Militaire Mobiliteit Pakket voor tegen het einde van het jaar, om knelpunten te elimineren en de mogelijkheid van Europa om te handelen te versterken. Natuurlijk moet ambitie gepaard gaan met investeringen. Dus ik ben erg blij dat het voorstel van de Commissie voor de volgende langetermijn EU-begroting een vernieuwde Connecting Europe Facility for Transport bevat, met een totaal budget dat is verdubbeld, van ongeveer 25 miljard euro naar bijna 51 miljard euro, met een tien keer groter budget voor militaire mobiliteit, van 1,7 miljard euro naar 17 miljard euro.
Dames en heren,
Laat me afsluiten met een blik op de toekomst. Cyprus zal binnenkort de verantwoordelijkheid van het EU-voorzitterschap op zich nemen, en ik geloof dat het een bepalend moment zal zijn voor Europa en voor het transportbeleid. Als een grote maritieme natie zal Cyprus een leidende rol spelen in het vormgeven van de Maritieme Industrie Strategie, de Havensstrategie en het Militaire Mobiliteit Pakket. En het zal ook een sleutelrol spelen in de allereerste Europese Strategie voor Toerisme, die we hopen tegen Pasen volgend jaar gereed te hebben. Cyprus zal ook helpen om de discussies over de volgende langetermijn begroting van de EU voor 2028–2034 te sturen. Dit zal bepalend zijn voor het niveau van ambitie voor onze transport- en maritieme sectoren. Ik vertrouw erop dat Cyprus een sterke bondgenoot zal zijn in het waarborgen van ambitieuze financiering voor een competitief, veerkrachtig en veilig Europees transportsysteem. Financiering die het transport, inclusief maritiem transport, op het juiste spoor zal zetten voor een competitieve, veerkrachtige en veilige toekomst. Dus ik reken op uw steun. Dus ja, begin 2026 zal een groot moment zijn voor Cyprus. En het zal ook een groot moment zijn voor Europees transport. Samen kunnen we het een moment maken dat onze maritieme toekomst definieert.
Dank u.
