Goedemiddag. Bedankt voor de uitnodiging om bij dit Spotlight Latvia-evenement aanwezig te zijn.
Ik ben zeer verheugd om onder vrienden en partners te zijn die de waarde en diepte van het transatlantische partnerschap waarderen, en meer specifiek tussen Letland en de Verenigde Staten.
Het is een dagelijkse inspanning en individuele relaties die dit ondersteunen en ontwikkelen.
De studenten die de Atlantische Oceaan oversteken om te studeren.
De soldaten die zij aan zij trainen.
En de bedrijven die samen handel drijven.
Hier speelt de Latvian American Chamber of Commerce een sleutelrol.
U bent verantwoordelijk voor het smeden van verbindingen en kansen, en het verstrekken van de feedback van de grond die essentieel is voor het vormen van toekomstbestendige beleidsmaatregelen en het creëren van kansen voor Letse bedrijven in de Verenigde Staten en Amerikaanse bedrijven in Letland.
Dit doet meer dan alleen groei stimuleren en banen creëren, hoe belangrijk die doelstellingen ook zijn.
Daarom wil ik mijn waardering uitspreken voor deze inspanningen en u veel succes wensen.
Vandaag wil ik mijn opmerkingen richten op de acties die de EU onderneemt om ten eerste, de concurrentiekracht van Europa te verbeteren, en ten tweede, de defensieve capaciteiten van Europa te versterken.
Dit zijn de twee overkoepelende prioriteiten van het huidige mandaat van de Europese Commissie.
Maar eerst, laat me de bredere context schetsen.
De Europese Unie heeft lange tijd de wereldwijde integratie gepromoot die welvaart thuis brengt en nauwere banden met partners en bondgenoten over de hele wereld.
Maar vandaag de dag getuigt de wereld van een brute terugkeer naar machtspolitiek.
Deze nieuwe wereld wordt gevormd door allianties die gedreven worden door macht, revolutionaire technologische veranderingen en transactionele diplomatie.
Om succesvol door deze uitdagende context te navigeren, moet Europa zichzelf uitrusten met een sterke economie en de middelen om zichzelf te verdedigen.
Veiligheid en welvaart zijn natuurlijk afhankelijk van elkaar en versterken elkaar wederzijds.
Je kunt simpelweg de een niet hebben zonder de ander.
Wat betreft mijn eerste punt, over het versterken van de veiligheid van Europa.
Diegenen onder ons uit Letland en de Baltische Staten zijn dankbaar voor de aanwezigheid van Amerikaanse troepen in Oost-Europa.
In een Europa dat wordt geconfronteerd met een nieuwe realiteit die wordt gekenmerkt door groeiende bedreigingen en onzekerheid, is de aanwezigheid van de VS een waarborg voor vrede.
President Trump heeft op verschillende gelegenheden verklaard dat de oorlog in Oekraïne niet onder zijn toezicht zou zijn gebeurd.
Vladimir Putin lijkt het met deze beoordeling eens te zijn.
Dus nu zijn we onder het toezicht van president Trump.
En samen kunnen we ervoor zorgen dat de oorlog van Putin zich niet verder verspreidt dan Oekraïne.
En dat een rechtvaardige en duurzame vrede in Oekraïne tot stand komt.
Natuurlijk moet Europa meer verantwoordelijkheid nemen voor zijn eigen verdediging.
En we zullen dat doen.
Oekraïne is onze eerste frontlinie.
Zo moeten we erover denken.
Drieënhalf jaar na het begin van de grootschalige invasie door Rusland, blijven de Oekraïners de frontlinie vasthouden tegen deze brute Russische agressie, en tonen ze opmerkelijke moed en veerkracht aan de hele wereld.
De EU moet alle mogelijke politieke, economische en militaire steun aan Oekraïne blijven bieden totdat een rechtvaardige en duurzame vrede kan worden veiliggesteld.
In de afgelopen weken hebben we een intensivering gezien van de Russische inspanningen om te testen, te peilen en te intimideren met constante schendingen van het EU- en NAVO-vliegruimte.
Dus moeten we nu reageren op de bedreigingen waarmee we worden geconfronteerd met kalmte en vastberadenheid.
Dus, wat betekent dit in de praktijk?
We weten allemaal dat zwakte agressie aanmoedigt, terwijl kracht het ontmoedigt.
Dus moeten we de defensiecapaciteiten van Europa heropbouwen om een voldoende sterke defensieve houding te krijgen om onze tegenstanders geloofwaardig af te schrikken en op elke agressie te reageren.
Gisteren heeft de Europese Commissie de Defensie Paraatheidsroutekaart 2030 aangenomen.
Deze bevat concrete verplichtingen en mijlpalen voor Europese landen om een voldoende sterke Europese defensieve houding te bereiken om zijn tegenstanders geloofwaardig af te schrikken en op elke agressie te reageren.
Deze routekaart omvat Europese Paraatheidsvlaggen, een reeks pan-Europese projecten, waarvan ik de Eastern Flank Watch zou willen onderstrepen.
Dit initiatief voorziet in grondverdedigingssystemen met lucht- en tegen-drone-systemen, maritieme beveiligingssystemen in de Baltische en Zwarte Zee, evenals interne beveiliging en grensbeheer.
De Eastern Flank Watch zal volledig zijn afgestemd op de geïntegreerde commandostructuur van de NAVO.
Voor beleidsplanners betekent dit dat er veel werk te verzetten is.
Maar voor Europese, Letse en Amerikaanse bedrijven betekent dit veel kansen.
Volgens Bloomberg defensieanalisten zijn Noord-Europa en Duitsland al aan de leiding in onze herbewapeninginspanningen.
Voor onze Amerikaanse vrienden zou ik willen zeggen dat, met uw steun, Letland en de andere Baltische staten klaar zijn om hun nabijheid tot Rusland om te zetten in een industrieel voordeel.
Omdat onze bedrijven, waarvan sommige hier vandaag aanwezig zijn, hun producten testen op de slagvelden van Oekraïne, wat hen een concurrentievoordeel oplevert.
Sinds het begin van de oorlog zijn Polen, het VK en de Noordse en Baltische landen onder de meest trouwe supporters van Oekraïne geweest.
Herinneringen aan ontberingen en een gezamenlijk begrip van de gemeenschappelijke bedreiging waarmee we worden geconfronteerd, hebben veel vertrouwen tussen onze landen en onze mensen gecreëerd.
Dit is een sterke basis om een gezamenlijke defensie-industriebasis te ontwikkelen tussen deze landen en Oekraïne.
Het is ook de gezamenlijke ambitie van de EU.
De Defensie Paraatheidsroutekaart bevat ook maatregelen om EU-lidstaten te stimuleren samen defensiematerieel aan te schaffen, bevordert interoperabiliteit, zorgt voor voorspelbaarheid voor orderboeken, verlaagt kosten en creëert de schaal die nodig is om de defensie-industriebasis van Europa te versterken.
Dit alles vereist aanzienlijke en duurzame investeringen.
En de EU handelt al om deze investeringen te vergemakkelijken.
We hebben de fiscale ruimte gecreëerd om tot €800 miljard aan extra defensie-uitgaven te mobiliseren in de komende vier jaar.
Dit omvat het nieuwe €150 miljard SAFE-instrument van de EU, dat investeringen in sleutelgebieden zoals raketverdediging, drones en cyberbeveiliging zal financieren.
Alle EU-lidstaten hebben hier een rol te spelen.
We moeten samen meer investeren om de voordelen van schaalvoordelen te maximaliseren en de impact van extra defensie-investeringen te vergroten.
Extra defensie-uitgaven en de verdere ontwikkeling van een sterke en competitieve defensie-industriebasis in Europa kunnen ook positieve neveneffecten hebben ten voordele van de bredere EU-economie.
Maar het zal ook Amerikaanse bedrijven en werknemers ten goede komen, gezien de diepte van onze economische en handelsrelatie.
Het kan banen, groei en innovatie aan beide zijden van de Atlantische Oceaan stimuleren.
In de huidige meer vijandige wereld is onze langetermijn economische welvaart steeds meer verbonden met ons vermogen om kracht uit te stralen en onszelf te verdedigen.
Investeren in onze veiligheid is de enige meest essentiële actie die we kunnen ondernemen om agressie af te schrikken, onze levenswijze te beschermen en onze langetermijn welvaart te waarborgen.
Dit brengt me bij onze concurrentiekrachtagenda.
Het feit dat we de concurrentiekracht moeten verbeteren is niets nieuws.
Europa profiteert van vele sterke economische activa - waaronder de interne markt, de rechtsstaat, sterke instellingen en een hoogopgeleide beroepsbevolking - die ons hebben geholpen een reeks economische schokken en crises in de afgelopen jaren te doorstaan.
Echter, we blijven al meer dan twee decennia achter bij onze internationale concurrenten, bijvoorbeeld in productiviteitsgroei en innovatie.
Er is nu een brede consensus dat we een moment van afrekening hebben bereikt waar, gezien de wereldwijde ontwikkelingen, we actie moeten ondernemen om het meeste uit onze voordelen te halen en innovatie, productiviteit en groei te maximaliseren.
Deze actie is essentieel om ons voor te bereiden op de nieuwe geopolitieke realiteiten.
Dat is waarom concurrentiekracht centraal staat in het mandaat van deze Commissie.
We moeten het volledige economische potentieel van Europa ontketenen en onze langetermijn welvaart waarborgen.
Onze Concurrentiekracht Kompas leidt ons werk om dit meer competitieve Europa te realiseren.
Het is gebouwd rond de drie pijlers die in het Draghi-rapport zijn geïdentificeerd: het dichten van de innovatiekloof, het maken van decarbonisatie tot een groeimotor en het verminderen van afhankelijkheden van buitenaf.
En we leveren op dit Concurrentiekracht Kompas.
Dit jaar hebben we al voorgesteld:
Een routekaart voor een Spaardepot en Investeringen Unie om €10 biljoen aan huishoudelijke besparingen beter te kanaliseren naar productieve investeringen.
De strategie voor de interne markt om bestaande intra-EU handelsbelemmeringen te verwijderen, met een bijzondere focus op diensten.
De Clean Industrial Deal om energiekosten te verlagen, onze bedrijven te ondersteunen en de overgang naar een koolstofarme economie te bevorderen.
Onze nieuwe langetermijnbegroting zal een Concurrentiekrachtfonds omvatten dat de beschikbare middelen voor onderzoek in strategische technologieën zal verdubbelen.
We blijven open voor de wereld.
We hebben ook nieuwe handelsdeals gesloten met Mercosur, Mexico, Zwitserland en meest recent met Indonesië, terwijl we de onderhandelingen met India, Thailand, de Verenigde Arabische Emiraten en anderen voortzetten.
Als onderdeel van onze concurrentiekrachtagenda heb ik de verantwoordelijkheid gekregen om het werk van de Commissie op vereenvoudiging te coördineren en aan te sturen, met andere woorden: het verminderen van bureaucratie.
Onze vereenvoudigingsagenda heeft tot doel een regelgevend kader te creëren dat werkt voor onze burgers en bedrijven, niet ertegen.
We willen onze bedrijven helpen om hun tijd, energie en middelen om te leiden van papierwerk naar innovatie, investeringen en groei.
Sinds het begin van het jaar heeft de Europese Commissie zes vereenvoudigingsomnibusvoorstellen gepresenteerd, waaronder in defensie, landbouw, zorgvuldigheid, duurzaamheid rapportage, enzovoort.
Een conservatieve schatting plaatst de jaarlijkse besparingen die voortvloeien uit deze vereenvoudigingsvoorstellen op ongeveer €8,4 miljard.
En over het geheel genomen streven we ernaar de administratieve lasten met 25% en 35% voor kleine en middelgrote bedrijven te verminderen.
Dit alles toont de vastberadenheid van de EU aan om te doen wat nodig is om het moment te ontmoeten, onze vele voordelen te maximaliseren en de concurrentiekracht van Europa te verbeteren om onze langetermijn welvaart te waarborgen.
En deze welvaart kan op haar beurt de investeringen financieren die we nodig hebben om onze veiligheid te waarborgen.
Met dat gezegd, hoop ik dat ik enige inzichten heb gegeven in ons voortdurende werk om de concurrentiekracht van Europa te verbeteren en onze veiligheid te versterken.
Maar laat me nu één laatste punt maken.
Het gaat om talent.
De belangrijkste grondstof in onze wereldwijd verbonden wereld zijn geen kritieke grondstoffen.
Ook al geef ik toe dat de exportcontroles van China op zeldzame aardmetalen een belangrijke irritatie zijn.
Maar de belangrijkste grondstof is talent.
En er is veel talent in deze zaal.
Ik weet niet of het iets te maken heeft met de stevige Noordse winters wanneer de avonden lang en donker zijn, maar net zoals Finnen goed zijn in het bouwen van ijsbrekers, zijn de Baltische landen - en Letland in het bijzonder - de thuisbasis van tech-savvy vrouwen en mannen die wereldklasse innovaties ontwikkelen in elektronica, lasertechnologie, drones, routers, optica, polygonen om 5G en 6G te testen - u noemt het maar!
En dat alles zonder massale staatsubsidies!
Dus, mijn beste Amerikaanse vrienden, zou ik willen concluderen door te zeggen dat hoewel Letland klein lijkt op de kaart, het groot is in talent, know-how en het ontwikkelen van baanbrekende technologieën.
Door onze geschiedenis, onze mensen en de waarde die we hechten aan de transatlantische relatie, kunnen we uw gidsen zijn voor al deze nieuwe EU-initiatieven en samenwerkingsmogelijkheden in deze uitdagende tijd.
Dank u voor uw aandacht.
Paldies.