De provincies hebben samen een onderzoek laten doen naar de kwaliteit van het grondwater in Nederland. Uit het rapport ‘Grondwaterkwaliteit Nederland 2024’ blijkt dat in 96% van de onderzochte meetlocaties één of meer stoffen zijn gevonden die er van nature niet thuishoren, zoals resten van bijvoorbeeld wasmiddelen, cosmetica, medicijnen, bestrijdingsmiddelen en PFAS.
Grondwater is belangrijk als bron voor drinkwater, natuur en landbouw. Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van meetgegevens die de provincies in 2024 hebben verzameld. Het rapport laat zien dat de kwaliteit van het water verder onder druk staat. Het is overigens lastig om aan te geven of er daadwerkelijk een verslechtering optreedt in de grondwaterkwaliteit, omdat er meer stoffen zijn gemeten met een betere meettechniek.
Wat laat het onderzoek zien?
- In 96% van de ondiepe meetpunten (ongeveer 10 meter diepte) zijn één of meer milieuvreemde stoffen aangetroffen;
- De hoogste normoverschrijdingen komen door gewasbeschermingsmiddelen en PFAS, een groep stoffen die als zeer zorgwekkend wordt gezien;
- PFAS worden nu vrijwel overal in het grondwater gevonden. Deze stoffen breken nauwelijks af, verspreiden zich makkelijk en zijn schadelijk voor mens en dier. Ze zijn ook moeilijk uit water te zuiveren;
- In het rapport is alvast gekeken naar nieuwe, aangescherpte PFAS-normen waar de EU voorlopig mee heeft ingestemd. Op basis daarvan lijkt het erop dat Nederland in de toekomst waarschijnlijk niet meer overal aan de Europese doelen voor grondwater voldoet.
- De overschrijdingen bij overige verontreinigende stoffen worden voornamelijk veroorzaakt door twee stoffen die worden gebruikt voor voedingsstoffen, wasmiddelen en cosmetica.
Het rapport is een aanvulling op de officiële beoordeling volgens de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Die kijkt naar een beperkt aantal stoffen. Dit onderzoek geeft een breder en completer beeld van de chemische toestand van het grondwater.
Waarom is dit belangrijk?
Met deze landelijke rapportage krijgen provincies beter inzicht welke stoffen waar in het grondwater voorkomen. Dat helpt om gericht maatregelen te nemen, bijvoorbeeld door bronnen van verontreiniging aan te pakken en kwetsbare gebieden beter te beschermen. Het rapport heeft daarmee een duidelijke vroegtijdige waarschuwings-functie: het signaleert waar bepaalde stoffen voorkomen, ook als er (nog) geen sprake is van normoverschrijding.
Vervolg: vertaling naar Drentse situatie
Het rapport beschrijft de landelijke situatie en is geen aparte analyse voor Drenthe. De provincie gaat de uitkomsten verder vertalen naar de Drentse situatie en onderzoeken welke mogelijke maatregelen daarbij passen. Ook wordt landelijk, samen met andere provincies en partners, gekeken naar extra monitoring -onder meer rond drinkwaterwinningen- en naar maatregelen om de uitstoot van verontreinigende stoffen bij de bron terug te dringen.
