Foto: Norbert Voskens
Niet eerder werd er in Nederland zo’n grote boomstamboot ontdekt
De boomstamboot is het topstuk van de 300.000 archeologische vondsten uit het herinrichtingsproject ‘Over de Maas’. Lokale archeologen ontdekten de zeldzame rivierboot in 2017 in Dreumel, een dorp tussen Maas en Waal.
Boomstamboten zijn gemaakt van uitgeholde boomstammen. Deze boot heeft ook spanten, een geraamte. Vanaf de Romeinse tijd ontstonden plankenboten, zoals punters, aken en platbodems. Deze boot heeft dus beide constructiewijzes: hij is uitgehold en heeft spanten. Daarmee lijkt het een interessante tussenvariant.
We denken dat de boot uit de laat-Romeinse tijd komt
Archeologen denken dat vanwege de vindplaats en een munt uit het jaar 261-262 die onder de boot is gevonden. Een later jaartal is ook mogelijk.
Vrijwilligers en scheepsarcheologen halen boot uit de klei
In juni 2018 werd de boomstamboot, met klei en al, in zijn geheel geborgen in een op maat gemaakte stalen bak. Hierna verwijderden tientallen vrijwilligers samen met scheepsarcheologen voorzichtig het zand en de klei van de rivierboot. De stalen bak is sindsdien met water gevuld om te voorkomen dat het hout uit elkaar valt.
Niet eerder haalden zoveel vrijwilligers een compleet intacte boomstamboot uit de grond. De Stichting Expeditie Over de Maas is een werkgroep van amateur- en professionele archeologen. Zij zorgden 7 jaar lang met grote toewijding voor de boot. Wij zijn eigenaar van dit soort archeologische vondsten en vonden nu de middelen en de partijen om de boot te onderzoeken en conserveren.
Met grote toewijding
Niet eerder haalden zoveel vrijwilligers een compleet intacte boomstamboot uit de grond. De Stichting Expeditie Over de Maas is een werkgroep van amateur- en professionele archeologen. Zij zorgden 7 jaar lang met grote toewijding voor de boot. Wij zijn eigenaar van dit soort archeologische vondsten en wij hebben nu de middelen en de partijen om de boot te onderzoeken en conserveren.
Gedeputeerde
Wij willen de boot in de regio tentoonstellen
Wij gaven archeologisch onderzoeksbureau Vestigia Archeologie & Cultuurhistorie opdracht om de boot te onderzoeken en conserveren. Aan de hand van de jaarringen kunnen de onderzoekers de precieze leeftijd bepalen. Ook kijken archeologen welke houtsoort gebruikt is en met welke methode de kieren zijn gedicht.
Op het terrein van Archeon staat daarvoor een speciaal gebouwde tank klaar. De houten boot wordt ondergedompeld in een warme, wasachtige vloeistof, polyethyleenglycol (PEG). Na 2 tot 3 jaar is de vloeistof in het hout getrokken en is de boot stevig genoeg.
Gedeputeerde Drenth: “Daarna willen we de boomstamboot graag in de regio tentoonstellen. Deze vondst sluit goed aan bij het project Canon van Gelderland, dat verhalen uit de regio samenhangend en herkenbaar wil presenteren aan een groot publiek.”
Rivier was snelste route
In Dreumel zijn (resten van) wel 25 rivierschepen gevonden. Bijzonder is dat ze uit een lange periode van wel duizend jaar komen, van de midden-Romeinse tijd tot aan de late middeleeuwen. Dit geeft een toegenomen maritieme activiteit in deze periode aan. In het noordelijke rivierengebied, met Rijn en Nederrijn, zijn op veel plaatsen rivierschepen gevonden, maar over het rivierengebied van Maas en Waal is nog weinig bekend.
In het eerste millennium na Christus zag het Gelders rivierengebied er heel anders uit dan nu: de rivieren waren vrij doordat er geen dijken waren. Rivieren en beekjes kronkelden door het landschap waardoor het gebied vaak nat en drassig was. Toch woonden er veel mensen, op de hoger gelegen oeverwallen. Doordat grote delen van Nederland nauwelijks begaanbaar waren en wegen uiterst zeldzaam waren, was de rivier de snelste transportroute. De boten die zijn gevonden in het gebied van de Maas en de Waal werden waarschijnlijk gebruikt om mensen en goederen van de ene oever naar de andere te vervoeren. Mogelijk was er een levendige handel. Het onderzoek maakt hopelijk ook duidelijk waarvoor de Romeinse rivierboot exact is gebruikt.
Samenwerkende partijen
Stichting Expeditie Over de Maas is een werkgroep met vele vrijwilligers en amateurarcheologen.
Daarnaast werken de volgende partijen nauw samen met ons in coördinatie en uitvoering:
- Stichting Expeditie Over de Maas
- Over de Maas
- Aannemingsbedrijf J. den Boer BV
- Van Zonsbeek Metaalbewerking BV
- Museumpark Archeon
- Vestigia Archeologie & Cultuurhistorie
- Archeologisch Diensten Centrum
- Van Oort Transport en Kraanverhuur BV
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed