Door met name een rechterlijke uitspraak van Raad van State duurt het langer om deze agrariërs te helpen. Dat blijkt uit een tussentijdse evaluatie die de provincie uitvoerde.

Noord-Holland startte het traject op Texel in mei 2024. Dat doet de provincie samen met het ministerie van LVVN, de gemeente, de Omgevingsdienst Noord-Holland-Noord en in afstemming met LTO-Noord. Zaakbegeleiders van LVVN voeren gesprekken met de agrariërs om een beeld te vormen van wat zij nodig hebben. Met de proef op Texel doet de provincie ervaringen op die daarna andere PAS-melders in de provincie helpen.

Rechtszaak

Eind 2024 deed de Raad van State uitspraken die invloed hebben gehad op de snelheid van het traject op Texel. Het verlenen van een natuurvergunning moet voortaan aan meer eisen voldoen. Onder andere moet een aanvrager aantonen dat de stikstofruimte die wordt gevraagd niet nodig is voor natuurherstel. Dit heet ook wel additionaliteit. 

De uitspraak heeft verder gevolgen voor het zogeheten intern salderen. Een ondernemer mag met intern salderen binnen het eigen bedrijf schuiven met stikstofbronnen, zoals het aantal dieren of machines, zolang de stikstofneerslag op kwetsbare natuur niet hoger wordt dan eerst. Tegenwoordig moet hier een vergunning voor worden aangevraagd. Ook dan moet een ondernemer aantonen dat de natuur er niet verder op achteruit gaat. Als dat wel het geval is, dan kan een ondernemer een deel van zijn huidige vergunning kwijtraken.

Onderzoek

De provincie onderzoekt nu wat nog wel kan. Uit de rechtspraak komt namelijk naar voren dat maatwerk per gebied mogelijk is. Een ondernemer moet dan met onderzoek aantonen dat de stikstofuitstoot geen grote gevolgen heeft voor de natuur. Met die onderzoeken helpt de provincie mee. Dat moet ervoor zorgen dat eind 2025 alle informatie boven water is. Daarna kunnen de ondernemers een vergunningsaanvraag doen. 

Vertraging

Het traject op Texel heeft door de uitspraak vertraging opgelopen. De provincie moest in kaart brengen wat de gevolgen van de uitspraak zijn voor de PAS-melders op Texel. Ook moet het landelijke beleid worden aangepast en blijkt het lastiger te zijn om beschikbare subsidieregelingen voor deze PAS-melders aan te vragen. 

Zaakbegeleiders

Uit de evaluatie blijkt verder dat de inzet van de zaakbegeleiders van het ministerie van LVVN goed uitpakt. Dat komt omdat ze de praktijk op boerderijen kennen en juridisch weten wat wel en niet kan. Intussen zet het ministerie ook in andere provincies zaakbegeleiders in om PAS-melders te helpen.

Juiste natuurvergunning

PAS-melders zijn agrarische en industriële bedrijven die buiten hun schuld om niet de juiste natuurvergunning hebben. Tot 2019 was het voldoende om een uitbreiding of wijziging van hun bedrijf te melden onder het toenmalige Programma Aanpak Stikstof (PAS) van het Rijk. Als de stikstofneerslag van hun activiteiten onder de drempelwaarde van 1 mol per hectare per jaar bleef, hoefden zij daarvoor geen natuurvergunning aan te vragen.

Halverwege 2019 verklaarde de Raad van State het PAS ongeldig, omdat het niet voldoet aan de Europese Vogel- en habitatrichtlijnen. Daardoor zijn deze bedrijven, hoewel ter goeder trouw, formeel in overtreding.