In en rond de provincie Utrecht komen veel nationale en regionale ruimtelijke opgaven samen. Bijvoorbeeld op het gebied van water en bodem, landbouw, natuur, energie, wonen, werken, bereikbaarheid, defensie, landschap en cultureel erfgoed. De aantrekkelijke centrale ligging van de provincie zorgt bovendien voor een sterke ruimtelijke druk.

Op 10 juni 2025 hebben het Rijk en de provincie Utrecht afspraken gemaakt over samenwerking op deze thema’s. Deze afspraken zijn vastgelegd in het eerste Ruimtelijk Arrangement Rijk – provincie Utrecht, dat jaarlijks wordt geactualiseerd. Het arrangement is gebaseerd op het Ruimtelijk Voorstel provincie Utrecht uit 2023, dat op verzoek van het Rijk is opgesteld.

Het eerste Ruimtelijk Arrangement

In het eerste arrangement zijn onder andere de volgende afspraken gemaakt:

• Veenweiden als watervragers: De vernatting van de veenweiden in het Groene Hart en Eemland wordt meegenomen als één van de grote wateropgaven binnen de herijking van het Deltaprogramma.
• Gezondheidscluster versterken: Rijk en provincie werken samen aan het behoud en de versterking van de internationale positie van het gezondheidscluster in de Metropoolregio Utrecht. De Metropoolregio neemt het initiatief voor een Investeringsagenda Gezondheidsmetropool.
• Verkenning lange termijn: Er komt een gezamenlijke verkenning van de ruimtelijk-economische ontwikkelmogelijkheden van Utrecht na 2040 en richting 2100, als onderdeel van het Stedelijk Netwerk Nederland.
• Gebiedsgerichte aanpak oostflank Heuvelrug: Rijksopgaven en -middelen in het gebied aan de oostflank van de Utrechtse Heuvelrug worden gebundeld. Onder de naam A(mersfoort) tot Z(eist) vindt ontwerpend onderzoek plaats, met specifieke aandacht voor de inpassing van Defensie-opgaven.
• Werkplaats Mooi Nederland – Kraag van Utrecht: In dit traject wordt ontwerpend onderzocht hoe urgente transities (zoals woningbouw en energie) kunnen worden verbonden met de integrale ontwikkeling van de Hollandse Waterlinies. Ruimtelijke kwaliteit is daarbij het uitgangspunt. 

Voor persinformatie:
lotte.mulders@provincie-utrecht.nl
06 39 25 06 62