Wereldprimeur in Schipluiden: eerste kweekvleesboerderij ter wereld

Boer in de lead

Corné van Leeuwen is melkveehouder én kaasmaker. Op het erf waar zijn familie al generaties lang werkt, komt nu iets totaal nieuws van de grond. Zijn vader was de eerste boer in Nederland met een melkrobot. En nu zet Corné die innovatieve traditie voort, als eerste boer die kweekvlees gaat produceren naast zijn melkveehouderij. Op zijn erf is inmiddels een mooie plek gecreëerd waar wetenschap, technologie en boerenverstand samenkomen.

Corné blijft boer – maar breidt zijn bedrijf uit met een nieuwe vorm van voedselproductie: het kweken van vlees uit dierlijke cellen. In plaats van dieren te fokken voor de slacht, worden kleine hoeveelheden dierlijke cellen in een bioreactor opgekweekt tot vlees. Zo ontstaat een extra bron van inkomen voor boeren, mét behoud van hun kennis, erf en rol in de voedselketen. Want het produceren van kweekvlees is geen vervanging van de boer, maar juist een nieuwe kans voor de boer. Ze blijven voedselmakers, maar met nieuwe middelen en minder belasting voor dier en milieu.

Wat is kweekvlees?

Kweekvlees wordt gemaakt van een klein beetje dierlijk weefsel, bijvoorbeeld een spiercel van een koe. Die cel groeit in een speciale tank, een bioreactor, waarin alle omstandigheden precies goed zijn: temperatuur, voeding en zuurstof. Zo kan vlees groeien zonder dat er een dier geslacht hoeft te worden.

De technologie is nog in ontwikkeling, maar biedt grote kansen. Kweekvlees stoot veel minder broeikasgassen uit, gebruikt tot 95% minder land en verbruikt veel minder water dan traditioneel vlees. Daarmee kan het een belangrijke bijdrage leveren aan de eiwittransitie: de omslag naar een duurzamer voedselsysteem met meer plantaardige én nieuwe eiwitbronnen.

De boerderij van de toekomst

Op de boerderij in Schipluiden komen verschillende onderdelen samen. Naast de melkveehouderij wordt een kleine productieruimte ingericht met bioreactoren van RespectFarms. Daar wordt getest hoe vleesproductie op boerderijschaal kan werken. Ook komt er een experience center, waar boeren, scholen en bezoekers uitleg krijgen over kweekvlees en de technologie erachter.

Het wordt een plek waar je letterlijk kunt zien hoe de toekomst van voedsel eruitziet. Waar de wetenschap zichtbaar wordt op het erf, en waar boeren kunnen ervaren wat kweekvlees voor hun bedrijf kan betekenen. De proefboerderij is bewust kleinschalig. Het gaat niet om massaproductie, maar om leren, testen en kennis delen. Zo wordt de boerderij een praktijkvoorbeeld voor de landbouw van morgen.

Innovatie in de landbouw

Met het project wil RespectFarms laten zien dat technologische innovatie juist op het platteland kan plaatsvinden. Dat boeren een actieve rol kunnen spelen in nieuwe voedselketens, in plaats van dat ze buitenspel worden gezet, benadrukt gedeputeerde Aad Straathof van Landbouw en Visserij: “Ik ben erg blij dat we als provincie Zuid-Holland baanbrekende innovaties als kweekvlees aanjagen om de voedselvoorziening te moderniseren en de primaire boer(derij) centraal te stellen, waarmee er nieuw perspectief ontwikkeld wordt.”

De proefboerderij moet ook een ontmoetingsplek worden voor de hele keten: van onderzoekers en voedselbedrijven tot overheden, studenten en consumenten. In de komende jaren worden workshops, rondetafels en open dagen georganiseerd. Boeren kunnen er leren wat de overstap naar kweekvlees betekent, en welke investeringen of aanpassingen daarbij horen.

De rol van de provincie

De Provincie Zuid-Holland ondersteunt het project met een investering van een half miljoen euro. Dat geld wordt gebruikt voor kennisuitwisseling, voorlichting en het opzetten van het experience center. Zo helpt de provincie mee om boeren, scholen en andere belanghebbenden te betrekken bij deze grote innovatie.

Meindert Stolk, gedeputeerde Economie en Innovatie, benadrukt het belang van deze samenwerking tussen landbouw en technologie: "Met RespectFarms zet Zuid-Holland een wereldprimeur neer: de eerste kweekvleesboerderij ter wereld. Dit initiatief laat zien hoe innovatie in de agritech en biotech onze provincie én Nederland helpt in de eiwittransitie, terwijl het ook economische kansen creëert. Door technologie en kennis lokaal te ontwikkelen en internationaal te exporteren, versterken we onze positie als koploper in duurzame voedselproductie en strategische technologie."

Waarom dit belangrijk is

De vraag naar vlees blijft wereldwijd stijgen. Tegelijkertijd staat de landbouw onder druk door stikstofuitstoot, landgebruik en dierenwelzijn. Nieuwe technologieën, zoals kweekvlees, kunnen helpen om die spanning te verminderen. Door vlees op een andere manier te produceren, kan de impact op milieu en dierenwelzijn sterk worden teruggebracht.

Voor Zuid-Holland is dit ook een economische kans. De provincie is een centrum van kennis, innovatie en landbouwtechnologie. Bedrijven als Lely en Vencomatic laten al zien hoe Nederlandse innovatie wereldwijd verschil maakt. Met RespectFarms kan Zuid-Holland ook op dit nieuwe terrein een leidende rol spelen, als ontwikkelplek én als exporteur van kennis en technologie.

Samen de toekomst maken

De proefboerderij in Schipluiden wordt de komende jaren verder opgebouwd. Vanaf 2026 worden de eerste tests gedaan met bioreactoren van 20 tot 200 liter. In 2028 moet er een volledig werkende proefboerderij staan, waar boeren, studenten en bezoekers kunnen zien hoe kweekvlees in de praktijk wordt gemaakt.

Voor de provincie is dit meer dan een technisch experiment. Het is een investering in de toekomst van de landbouw, waarin boeren, onderzoekers en bedrijven samenwerken aan duurzame voedselproductie.

Van stal naar wereldpodium

Wat in Schipluiden begint, kan wereldwijd navolging krijgen. RespectFarms werkt al samen met partners in binnen- en buitenland, en verwacht dat het model later ook toepasbaar is in andere landen. Zo wordt een Zuid-Hollandse boerderij een proeftuin voor de wereld.