21 november 2025

Het Centraal Planbureau (CPB) onderzocht hoe het staat met het proces van creatieve destructie in Nederland. Creatieve destructie is het proces waarin oude, minder innovatieve bedrijvigheid doorlopend vervangen wordt door nieuwe, innovatieve bedrijvigheid en is daarmee de motor van economische groei. Het onderzoek laat zien dat deze motor in Nederland, net als in veel andere landen, aan het sputteren is. Verschillende indicatoren wijzen op een verzwakking van het proces van creatieve destructie in Nederland. Wij gebruiken bedrijfs- en werknemersgegevens in de periode van 2007 tot 2023 om de werking van verschillende onderdelen van het proces te onderzoeken: bedrijven- en banendynamiek, productiviteit en innovatie-activiteiten.

Hoofdbevindingen

  • De bedrijvendynamiek is vooral vertraagd doordat er sinds 2008 minder nieuwe bedrijven worden opgericht. Bovendien neemt het aandeel werknemers dat bij jonge bedrijven werkt sterk af. De banendynamiek daalt ook: er worden minder banen geschapen en vernietigd. De banen- en bedrijvendynamiek daalt binnen bijna alle bedrijfstakken, grootteklassen en leeftijdsgroepen. Een belangrijke uitzondering is de exportsector, waar de dynamiek stabiel is gebleven.
  • De productiviteitsgroei vertraagt en de productiviteitsverschillen tussen hoog- en laagproductieve bedrijven nemen toe in alle bedrijfstakken. De meest productieve bedrijven blijven langer koploper, en achtervolgers en potentiële toetreders slagen er steeds minder goed in om het gat te dichten.
  • Innovatie-activiteiten zijn in toenemende mate geconcentreerd bij grotere en oudere bedrijven. Vooral bestaande bedrijven dragen bij aan de totale innovatie-inspanningen; nieuwe toetreders dragen weinig bij.
     

Heeft u vragen t.a.v. deze publicatie? Contacteer ons.