Verbeteringen bij VTH Bonaire, situatie Selibon urgenter geworden
Het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB) heeft stappen gezet om de uitvoering van taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) te verbeteren. Beleid en programmering van VTH zijn echter niet actueel en toezicht en handhaving verdienen meer aandacht. De situatie rondom het afvalbedrijf Selibon is vergeleken met augustus 2024 onverminderd zorgwekkend en complex en daardoor nog urgenter geworden.
Dit constateert de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) tijdens een inspectie bij het OLB. De ILT dringt aan op verbeteringen in het VTH-proces en concrete acties om te komen tot afvoer en verwerking van het afval bij Selibon. Het OLB heeft voortgang geboekt door een systeem op te zetten voor meldingen (bedrijven type II) en het opstarten van vergunningprocedures voor bedrijven die vergunningplichtig zijn (type III). Er zijn 41 bedrijven geïdentificeerd die al voor 2010 over een vergunning moesten beschikken. Slechts 5 van deze bedrijven beschikken over een dekkende milieuvergunning. Sinds 2024 hebben 6 bedrijven een aanvraag voor een milieuvergunning ingediend. Hiervoor is 1 ontwerpbeschikking opgesteld. Inspecties bij de vergunningplichtige bedrijven (type III) worden door het OLB niet of niet planmatig uitgevoerd.
Selibon
De aanvoer van afval bij Selibon Lagun blijft gestaag groeien. Concrete acties ontbreken om afval af te voeren en te verwerken. Daardoor is de stortplaats verder in omvang toegenomen. Na een ILT-inspectie in augustus 2024 zijn de waarnemend Rijksvertegenwoordiger en later het OLB gestart met verbeteringen. Zo zijn containers met biomedisch afval afgevoerd, is asbesthoudend afval opgeslagen in provisorisch gerepareerde zeecontainers, is slachtafval gecontroleerd begraven en zijn ondergrondse branden op de stortplaats deels geblust. Dit zijn echter geen structurele oplossingen voor de acute problemen bij het afvalcentrum. Daarvoor ontbreekt een daadkrachtige aanpak met voldoende financiële middelen.
Gedoogverklaringen
Voor het VTH-proces bij complexe bedrijven op het eiland zoals afvalbedrijf Selibon en de elektriciteitsproducent Contour Global ontbreken capaciteit, kennis en kunde. Daardoor kan het OLB geen adequate invulling geven aan haar verantwoordelijkheden. De ILT constateert dat besluitvorming rond vergunningprocedures stagneert en dat regelmatig gedoogverklaringen worden afgegeven. Ook worden wettelijke termijnen voor het nemen van een besluit in meerdere gevallen overschreden. In Europees Nederland zijn de VTH-taken voor dergelijke bedrijven overgedragen aan een omgevingsdienst en ligt het bevoegd gezag bij de provincie.
Ondersteuning
Ondersteuning door Omgevingsdienst Nederland bij vergunningverlening en toezicht leidt zichtbaar tot de eerste resultaten. Het is onzeker of dit wordt voortgezet aangezien deze ondersteuning eind 2025 afloopt. De ministeries IenW en BZK verwachten dat het OLB vanaf 1 januari 2026 zelf zorgdraagt voor financiering, maar dit is nog niet bevestigd. Deze situatie leidt tot onduidelijkheid over de verdere samenwerking.
Inspectie ILT
Tijdens de inspectie van 15 tot en met 19 september 2025 heeft de ILT gekeken hoe het OLB invulling geeft aan de vereisten uit het Inrichtingen- en Activiteitenbesluit BES (IAB BES). In dit besluit, dat op 1 april 2024 in werking is getreden, zijn voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba (BES) 4 bedrijfstypen vastgesteld. Per bedrijfstype gelden specifieke milieuregels, afhankelijk van de mate van milieubelasting van de uitgevoerde bedrijfsactiviteiten. Het OLB is verantwoordelijk voor de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving (VTH) van de milieuregels voor de bedrijfstypen I, II en III. Het Rijk is verantwoordelijk voor type IV, de grote brandstofopslagbedrijven.
