De nieuwe weersatelliet Meteosat Third Generation Sounder 1 (MTG-S1) is gisteravond succesvol gelanceerd door EUMETSAT, de Europese organisatie voor de ontwikkeling en het beheer van weersatellieten. De nieuwe weersatelliet is de eerste Europese sounding satelliet in een vaste baan boven de aarde (geostationaire), vanuit 36.000 kilometer hoogte. Het is een soort weerstation in de ruimte dat op verschillende luchtlagen de temperatuur, luchtvochtigheid, ozon en luchtvervuiling kan meten.

De satelliet is uitgerust met twee instrumenten: de infrarood sounder (IRS) en de Copernicus Sentinel-4. De infrarood sounder gaat meteorologen helpen om betere weersverwachtingen te maken, met name de kortetermijnverwachting van het ontstaan van buien of onweersactiviteit. Sentinel-4 kijkt vanuit de ruimte naar gassen en meet fijnstofdeeltjes. Met deze data wordt de luchtkwaliteitsverwachting verbeterd en kan de uitstoot van bijvoorbeeld stikstofoxides (NOx) beter in kaart worden gebracht. Naar verwachting zijn de instrumenten binnen anderhalf jaar operationeel. 

Infrarood sounder levert elke 30 minuten data  

De nieuwe weersatelliet is uitgerust met een nieuw instrument: de infrarood sounder (IRS). Dit instrument is ontworpen om te helpen bij het maken van weersverwachtingen met computermodellen. De IRS zal vanuit de ruimte informatie leveren over temperatuurprofielen, luchtvochtigheid en ozon, met een uitzonderlijk gedetailleerde horizontale resolutie van ongeveer 7 kilometer boven Nederland en een verticale resolutie van ongeveer 1 kilometer. Een belangrijke innovatie van de IRS is de frequente metingen: elke 30 minuten komt er informatie over temperatuur- en vochtprofielen boven Europa binnen. Deze frequente metingen samen met de hoge resolutie, kunnen een doorbraak betekenen voor regionale weersverwachtingen. Ook levert de IRS om de 60 minuten gegevens over aërosolen, ozon, stikstofdioxide en zwaveldioxide over Europa en Afrika. 

Betere kortetermijnverwachting bij stormen met veel neerslag 

De dekking van de IRS reikt tot ten minste 60 graden noorderbreedte, waardoor Nederland volledig binnen het bereik valt. Deze gegevens zijn belangrijk voor de kortetermijnverwachting van gebeurtenissen met (veel) neerslag, met name die boven zee en die mogelijk kunnen uitlopen tot een storm of onweersbuien. Op dit moment ontvangen we daar weinig data van. De informatie van IRS zal niet alleen worden opgenomen in de modellen van het ECMWF, maar ook direct worden gebruikt in het KNMI-weermodel Harmonie. Hiermee wordt de kortetermijnverwachtingen van neerslag op regionaal niveau nauwkeuriger.