Wereldwijd zien we steeds vaker overstromingen zoals vorige week in Texas met veel schade en slachtoffers. Op 13 en 14 juli 2021 werd Limburg getroffen door overstromingen na extreem veel regenval. In een nieuwe studie, vandaag gepubliceerd in Communication Earth and Environment, hebben we met een klimaatmodel onderzocht wat er had kunnen gebeuren als het weer zich net iets anders had ontwikkeld. We noemen dit alternatieve verhaallijnen. En wat blijkt? De regenval had ook over een ander en veel groter gebied kunnen vallen en ook meer dagen kunnen aanhouden, maar de hoeveelheid neerslag in 24 uur had nauwelijks hoger kunnen zijn. Deze alternatieve verhaallijnen helpen om ons beter voor te bereiden op dergelijke gebeurtenissen.

De overstromingen  

Op sommige plaatsen in Limburg viel in 48 uur tijd (13 en 14 juli) meer dan 150 millimeter regen. Dat is ruim twee keer zoveel als de normale hoeveelheid neerslag die gemiddeld (over 1991-2020) in de hele maand juli valt. De hevige regenval richtte veel schade aan in Zuid-Limburg, maar ook in België, Duitsland, Luxemburg en Zwitserland. Huizen overstroomden, wegen raakten afgesloten, rivieren traden buiten hun oevers en in Duitsland kwamen maar liefst 200 mensen om het leven. De gebeurtenis was een van de vijf meest kostbare rampen in Europa in de afgelopen halve eeuw, met een geschatte totale schade van 32 miljard euro. 

Alternatieve verhaallijnen  

Het klimaatsysteem is complex, een kleine verandering in het weer van nu kan weken later tot grote verschillen leiden. Dit wordt wel het 'vlindereffect' genoemd – een vleugelslag van een vlinder kan in principe binnen een paar weken elders een storm veroorzaken. 

In ons onderzoek brengen we in een klimaatmodel kleine veranderingen aan in de weersituatie kort voordat de hevige regenval begint. Vervolgens rekenen we uit hoe het weer zich in dat geval ontwikkelt. Door dit vaak te herhalen voor steeds iets andere aanpassingen aan de beginsituatie, krijgen we een hele verzameling alternatieve mogelijke weersontwikkelingen. Deze verschillen in de hoeveelheid regenval op verschillende tijdstippen en plaatsen en hebben daardoor veranderingen in de aard en ernst van de overstromingen tot gevolg. Op deze manier creëren we alternatieve verhaallijnen voor de opgetreden overstromingen.