Het wordt steeds zonniger in Nederland. Sinds begin jaren '80 is een stijgende trend zichtbaar van gemiddeld 3,3 procent per decennium. Deze toename geldt voor alle seizoenen en is het sterkst in de lente. De voornaamste oorzaak is dat de lucht helderder is geworden onder andere door vermindering van luchtvervuiling. Tegelijkertijd is het iets vaker gaan waaien uit minder zonnige windrichtingen, voornamelijk het zuiden en zuidwesten. Anders was de toename nog iets groter geweest.

Zonnestraling neemt toe

In Nederland behoort de toename van de zonnestraling tot een van de meest uitgesproken stijgende klimaattrends (zie afbeelding 1). Ook dit jaar is weer erg zonnig begonnen en volgens de verwachting is 2025 op weg het zonnigste jaar in de metingen te worden, nog zonniger dan recordjaar 2022. Gemiddeld ligt de jaarlijkse zonnestraling tegenwoordig zo'n 15 procent hoger dan rond 1980. In de lente is de stijging met 4,2 procent per decennium het sterkst. 

Waardoor neemt de zonnestraling toe? 

De toename in zonnestraling komt vooral doordat de lucht in de afgelopen decennia helderder is geworden. De zon is niet krachtiger gaan schijnen. Mogelijke oorzaken zijn een schonere lucht, verandering in bewolkingspatroon, zoals minder of dunnere bewolking, of het vaker optreden van zonnige windrichtingen. Vanaf de jaren tachtig zijn er verschillende Europese milieuwetten ingevoerd om luchtvervuiling te verminderen. Hierdoor is de luchtkwaliteit in Europa sterk verbeterd. Minder vervuilende deeltjes in de lucht betekent minder weerkaatsing en absorptie van zonlicht en dus een toename in de gemeten zonnestraling aan de grond.  

Onderzoek heeft laten zien dat de hoeveelheid bewolking is toegenomen, maar tegelijkertijd zijn de wolken gemiddeld dunner geworden. Het uiteindelijke effect van deze veranderingen is dat het de zonnestralingstrend heeft tegengewerkt.  De invloed van veranderingen in windrichting op de trend in zonnestraling was nog niet goed bekend. In de afgelopen maanden heb ik dat onderzocht.