Geopolitieke verschuivingen door opkomende autocratieën, oorlog op Europese grond, razendsnelle technologische ontwikkelingen en steeds verdergaande hybride dreigingen die onze samenleving ondermijnen; het wordt voor Nederland noodzakelijker dan ooit om onze strategische afhankelijkheden te verminderen — van meer digitale autonomie tot een weerbaardere samenleving.
Het ministerie van Defensie heeft daarom 35 miljoen euro beschikbaar gesteld voor onderzoeksprogramma’s die via NWO zullen worden uitgezet. ‘Want de onderzoeks- en innovatiekracht van Nederland kan onze veiligheid enorm versterken en zo actief en effectief bijdragen aan meer strategische autonomie en een betere bescherming’, aldus Jan de Boer, portefeuillehouder defensie van de raad van bestuur.
Via deze samenwerking geven het ministerie van Defensie en NWO concreet invulling aan het advies van de Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie (AWTI), dat in oktober 2024 door AWTI werd uitbracht. In een adviesrapport, dat de titel Kennisoffensief voor Defensie - Onderzoek en innovatie voor een veilig Nederland meekreeg, stelde de adviesraad onder meer: ‘Om onze nationale veiligheid te vergroten moeten onderwijs- en kennisinstellingen en het ministerie van Defensie meer en nauwer gaan samenwerken.’
Defensiestrategie zet in op meer kennis en innovatie
Het kabinet heeft dit advies overgenomen en werkt aan de uitvoering ervan. In de nieuwe Defensie Strategie voor Industrie en Innovatie staat dan ook nadrukkelijk dat ‘Een sterke Defensie alleen mogelijk is wanneer deze gestut wordt door een sterke industrie en hoge mate van innovatie.’ Want het versterken, bewaken en behouden van onze veiligheid en autonomie wordt wereldwijd steeds meer een strijd om kennis, nieuwe technologie en innovatie. Bovendien leidt innovatie binnen Defensie ook weer tot nieuwe toepassingen, die bijdragen aan de samenleving en meer economische groei. Het levert tegelijk breed civiel inzetbare kennis én banen op. Zo snijdt het mes aan twee kanten: deze Defensie Strategie voor Industrie en Innovatie is goed voor onze veiligheid én economie.
Vanwege de verslechterde veiligheidssituatie in de wereld, heeft het kabinet bovendien het defensiebudget volgend jaar met 3,4 miljard euro verhoogd. En omdat dit niet alleen moet bijdragen aan een sterke, maar vooral ook slimme Defensie investeert het ministerie volop in onderzoek, kennis en innovatie die onze veiligheid kunnen bevorderen, met een focus op slimme materialen, ruimtetechnologie, sensoren, intelligente systemen en quantumtechnologie. Deze vijf gebieden maakte het kabinet afgelopen april bekend.
Verschillende NWO-calls
Via NWO wordt er 35 miljoen euro voor onderzoek verdeeld. Defensie heeft aangegeven dat men dit wil verspreiden via verschillende onderzoeksprogramma’s, die zich richten op onder andere quantumtechnologie, slimme materialen en weerbaarheid. De afgelopen maanden heeft NWO gewerkt aan de ontwikkeling van de eerste drie programma’s. Zo is het al lopende onderzoeksprogramma ‘High performance materialen voor Defensie en veiligheid’ vanuit het Kennis- en Innovatieconvenant (KIC) met 5 miljoen euro opgehoogd. Het onderzoeksthema quantumtechnologie bevindt zich in de fase van inhoudelijke verkenning en ditzelfde geldt voor het onderzoeksprogramma rondom weerbaarheid. Naar verwachting komt begin 2026 de eerste oproep (call) aan wetenschappers in de quantumtechnologie online.
Veiligheid als gezamenlijke verantwoordelijkheid van de samenleving
Deze programma’s moeten nieuwe kennis en innovaties opleveren die belangrijker zijn dan ooit voor het behouden, het beschermen en het versterken van onze (inter)nationale veiligheid en strategische autonomie. De Boer benadrukt dat dit een gedeelde taak is: ‘Als NWO kunnen we door het financieren van onderzoek de nodige kennis mobiliseren die Nederland uiteindelijk veiliger maakt, want onze veiligheid is een verantwoordelijkheid van ons allemaal; niet alleen van Defensie. En juist de wetenschap kan − via kennis en innovatie − een belangrijke rol spelen om onze veiligheid te waarborgen.’




