Kennis is ontzettend belangrijk voor Europa: Europese investeringen en samenwerking op het gebied van kennis helpen bij het aangaan van oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen of grensoverschrijdende problemen en vergemakkelijken het uitwisselen van kennis.
De Europese Commissie werkt aan een nieuw voorstel voor de verdeling van het Europese geld binnen de EU voor de periode 2028 tot 2034, het Meerjarig Financieel Kader (MFK). Hiervoor benadrukt NWO samen met andere Nederlandse kennisorganisaties, verenigd in Neth-ER, het belang van Europese investeringen in onderzoek en innovatie.
In het nieuwe Meerjarig Financieel Kader van de Europese Commissie wordt bepaald hoe het Europese geld in de periode 2028-2034 verdeeld wordt. Commissievoorzitter Ursala von der Leyen heeft al gezegd onderzoek en innovatie centraal te stellen binnen de Europese economie. Ook wordt er een grote nadruk gelegd op het Europese concurrentievermogen. Daarom is er een voorstel binnen de EU voor een nieuw fonds voor het bevorderen van het concurrentievermogen. Onderzoek zou onder dit fonds vallen. Het Nederlandse kennisveld vraagt zich af of dit een goed idee is. Drie vragen en antwoorden over dit plan:
1. Wat is er aan de hand?
De afgelopen decennia kende de Europese Unie verschillende kaderprogramma’s voor onderzoek. Het meest recente programma is Horizon Europe: met dit programma stimuleert de Europese Commissie wetenschap en innovatie in Europa. Dit programma loopt tot 2027. In het nieuwe Meerjarig Financieel Kader van de EU wordt gekeken naar een nieuw programma voor onderzoek en innovatie. Het voorstel nu is om een breed fonds op te richten voor het concurrentievermogen van Europa, waar onderzoek onder zou vallen. Het Nederlandse kennisveld is bezorgd dat hierdoor het volledige budget voor (wetenschappelijk) onderzoek en innovatie wordt opgeslokt in dit bredere fonds voor het concurrentievermogen. Dat zou bezuinigingen op onderzoek kunnen vergemakkelijken.
De kennisinstellingen spreken hun zorgen uit via een langer lopende campagne. Neth-ER, de verenging voor het behartigen van de belangen van het Nederlandse kennisveld in Europa waaronder NWO, is de initiatiefnemer van deze campagne. Hierin wordt onder andere aandacht gevraagd voor investeringen in onderzoek en innovatie, en het verdubbelen van de budgetten voor een nieuw ‘Horizon programma’.
2. Waarom is een Europees onderzoeksprogramma belangrijk?
Voor het Nederlandse onderzoek is een Europees onderzoeksprogramma van groot belang. Een Europees programma stimuleert Europese competitie en maakt het makkelijker voor Nederlandse onderzoekers om op internationaal niveau samen te werken met andere onderzoekers. NWO draagt bijvoorbeeld bij aan de Europese co-funded partnerschappen die zich richten op complexe maatschappelijke uitdagingen en impact. De partners binnen dit programma zijn onderzoeksfinanciers uit verschillende landen. NWO ontwikkelt samen met de partners diverse thematische transnationale calls.
Meer informatie over Europese partnerschappen
Ook is er sprake van een geldstroom vanuit Europa naar Nederlandse onderzoekers: via verschillende Europese onderzoeksbeurzen kunnen Nederlandse onderzoekers hun onderzoek uitvoeren. Binnen het huidige programma haalt Nederland hierbij een retourpercentage van ongeveer 9,4%. Bovendien behoort Nederland al jaren tot de top van Horizon Europe, een belangrijk programma voor het Nederlandse onderzoeksveld dus.
3. Wat doet NWO?
NWO zet zich op verschillende manieren in voor investeringen in kennis op Europees niveau en Europese samenwerking. Hiervoor is ze actief in verschillende commissies en werkgroepen op Europees niveau. NWO streeft ernaar om samen met andere partners uit de kennissector invloed uit te oefenen op internationale ontwikkelingen op het gebied van wetenschapsbeleid. NWO draagt bijvoorbeeld proactief bij aan een gezonde en veilige mondiale onderzoekscultuur via deelname aan Science Europe, de Europese koepelorganisatie voor onderzoeksfinanciers en uitvoerders, waarvan NWO-bestuursvoorzitter Marcel Levi vicevoorzitter is. Neth-ER faciliteert Europese beleidsbeïnvloeding in samenwerking met de partners uit de Nederlandse kennissector.