De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) biedt subsidie aan tijdschriften die willen overstappen naar een model waarin auteurs gratis kunnen publiceren: diamond open access. In totaal is er 500.000 euro beschikbaar in het nieuwe Diamond Open Access-fonds.
Deze subsidie is voor redacties en verenigingen die hun wetenschappelijke tijdschrift willen omzetten naar een non-profit model zonder kosten voor auteurs of lezers. Per project kunnen ze tot 50.000 euro aanvragen om de overstap te maken. Binnen twee jaar moeten de tijdschriften een duurzaam businessmodel hebben.
Aanvragen kunnen worden ingediend door onderzoekers uit Nederland, die ook redacteuren kunnen zijn van internationale tijdschriften. Sinds 2015 moeten publicaties met NWO-financiering open access zijn, gratis beschikbaar voor iedereen. Ongeveer 90% van deze publicaties is al open access, maar veel nog via commerciële uitgevers die auteurs laten betalen.
Het “pay-to-publish” model wordt wereldwijd bekritiseerd wegens hoge kosten voor auteurs, die vaak moeilijk te betalen zijn. NWO ziet diamond open access als een eerlijk alternatief dat gelijkheid in wetenschappelijke publicaties bevordert.
Verschillende redacties van vooraanstaande tijdschriften hebben al gekozen voor een overgang naar diamond open access, in lijn met inspanningen van NWO en de EU voor open wetenschap.
Eerlijker en diverser publiceren
Het belang van dit nieuwe subsidiesysteem wordt benadrukt door resoluties van de EU en eerdere inspanningen van NWO zoals het nationale platform openjournals.nl. NWO steunt ook initiatieven als de Open Library for the Humanities en SciPost. Het Diamond Open Access-fonds moet bijdragen aan een eerlijker en divers wetenschapslandschap.