“[…] Rusland zal oekraine in drie stukken hakken. Baltische staten en finland aan de buurt. Navo is verdoemd”. Deze woorden schreef de verdachte via een chat. Het Openbaar Ministerie (OM) eist in hoger beroep 3 jaar gevangenisstraf en een beroepsverbod van 5 jaar voor de 58-jarige Russische Nederlander uit Gorssel. Het OM verdenkt hem van het overtreden van de sanctiewet en het plegen van valsheid in geschrifte. Tegen de verdachte was in eerste aanleg 3 jaar cel geëist. De rechtbank Rotterdam heeft de verdachte op 31 oktober 2023 veroordeeld tot 18 maanden gevangenisstraf. Zowel verdachte als het OM zijn in hoger beroep gegaan. In de zaak van Woerd-Tech BV, het bedrijf van de verdachte, is het hoger beroep door de verdachte en het OM ingetrokken; de boete van 200.000 euro die de rechtbank heeft opgelegd is daarmee definitief.
Van balletschoenen naar microchips en halfgeleiders
Verdachte verkocht eerst balletschoenen en matroesjka poppetjes, maar ging in het jaar van de illegale annexatie van de Krim door Rusland via zijn bedrijf al snel over op technologische goederen zoals microchips, halfgeleiders, geïntegreerde schakelaars en andere elektronica die hij verkocht aan een Russische afnemer, de vermoedelijke inkooporganisatie van een Russisch bedrijf. De zwager van verdachte is CEO van dat Russische bedrijf. Het bedrijf heeft niet alleen een licentie van de Russische veiligheidsdienst FSB, ze heeft Russische klanten die actief zijn in de defensie –industrie en voornamelijk (indirect) eigendom zijn van een staatsdefensiebedrijf. De genoemde goederen die door verdachte zijn uitgevoerd zijn belangrijk voor de Russische wapenindustrie en defensie.
Aanleiding onderzoek dual-use goederen
Op 4 augustus 2022 is door de Financial Intelligence Unit (FIU) aan de FIOD een rapportage verstrekt met betrekking tot het bedrijf van de verdachte. Volgens de melding van een Nederlandse bank werd in de periode van 25 februari 2022 tot en met 4 juli 2022 door een Russische bedrijf naar het bedrijf van de verdachte een bedrag van € 1.169.450,73 overgemaakt. In het rapport is ook te lezen dat de grootste afzetmarkt van het bedrijf van de verdachte Rusland is, en dat er gehandeld werd in dual-use goederen. Na de aanscherping van de sancties vanwege de inval van Rusland in Oekraïne, is het bij het bedrijf van verdachte vier maanden stil. Daarna wordt de handel naar Rusland voortgezet, maar nu via onder andere de Malediven en andere landen. De omzet van het bedrijf steeg aanzienlijk, derhalve verdiende verdachte aan de oorlog in Oekraïne, aldus het OM. De FIOD heeft vervolgens een onderzoek gestart. Minder dan twee weken na het starten van het onderzoek heeft de FIOD ingegrepen en heeft een doorzoeking in de woning van verdachte plaatsgevonden.
Ideologische verbondenheid en loyaliteit met Rusland
“Het motief van verdachte was het bewust en opzettelijk omzeilen van de door de Europese Unie in het leven geroepen beperkingen. Dit was zeer lucratief voor verdachte. Tegelijkertijd toonde hij door zo te handelen zijn loyaliteit en ideologische verbondenheid met Rusland. Maar ook anderszins liet verdachte er geen misverstand over bestaan hoe hij over het conflict Rusland-Oekraïne denkt, zoals blijkt uit de telefonische contacten van verdachten via Whatsapp. Verdachte wordt in zijn verhoor geconfronteerd met een spotprent die hij stuurde waarop president Zelensky en Hitler te zien zijn, en waarover verdachte verklaarde dat Zelensky hetzelfde aan zijn einde zou komen als Hitler. Door zijn handelen heeft verdachte internationale en nationale wetgeving ernstig ondermijnd. Hij heeft het de Russische defensie- en veiligheidssector mogelijk gemaakt te beschikken over belangrijke Westerse technologie waaraan grote behoefte was.”, aldus de advocaten-generaal (officier van justitie in hoger beroep). “Het OM vindt de straf passend omdat de verdachte zich volledig bewust van deze verboden feitelijke gedraging. Hoewel het geen vereiste is dat verdachte ook op de hoogte was van het feit dat hij de sanctiewet overtrad, was verdachte zich hier maar al te bewust van. Kort na het invoeren van de sancties in 2022 stelt verdachte tegenover zijn boekhouder dat de handel dood is, maar hij gaat zelf op zoek naar een andere route om door te gaan met de export van elektronische goederen naar Rusland. Verdachte stuurt op 25 februari 2022 naar een contact: “Lesha, het kan via Kazachstan.”
Omzeiling sancties moet volgens het OM streng en ontmoedigend worden aangepakt
Het bedrijf van verdachte maakte gebruik van schijnconstructies om de goederen te exporteren naar Rusland. Het bedrijf heeft in de bewezenverklaarde periode een omzet behaald van ruim 1,4 miljoen euro. Het OM vordert daarom de ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel voor € 72.697,71.