Rijkswaterstaat zorgt voor een groot deel van de snelwegen, tunnels, rivieren en bruggen in Nederland. Dat ze gaten in de weg repareren of verouderde viaducten een opknapbeurt geven, weet bijna iedereen. Maar dat Rijkswaterstaat een van de grootste natuurbeheerders van Nederland is, is minder bekend.
Stevige ondergrond door planten
We beheren en onderhouden ruim 18.000 ha aan bermen langs de snelweg. Deze bermen zijn niet alleen belangrijk voor veilige wegen, maar deze zijn ook het leefgebied van een heleboel wilde planten en kleine dieren.
Een gezonde berm, met een verscheidenheid aan planten en dieren draagt bij aan een veiliger wegdek. De wortels van planten houden de grond stevig vast. Zonder deze wortels kan de grond wegspoelen. Dit kan leiden tot verzakkingen van de wegfundering en gaten in het asfalt. Daarom wordt na een ongeluk de berm geïnspecteerd en, als dat nodig is, opnieuw gezaaid met gras of andere geschikte vegetatie.
Veiligheid voorop, ook ruimte voor ecologie
Peter Buijsman is adviseur natuur- en groenbeheer bij Rijkswaterstaat West-Nederland Noord. Volgens hem staat in zijn werk veiligheid op en naast de weg voorop, maar kijkt hij zoveel mogelijk met een ‘groene bril’. ‘De weg is de infrastructuur voor mensen en de berm is dat voor planten en dieren. Daar moeten we rekening mee houden.'
'We voorkomen onveilige situaties door takken en struiken te snoeien die het zicht op de weg wegnemen. Ook kunnen we niet ergens gaan maaien waar bijvoorbeeld eenden aan het broeden zijn.’
Zo houden we rekening met beschermde planten en dieren, zoals broedende vogels. Voordat er gemaaid of gesnoeid wordt, onderzoeken we de berm. Dit heet een schouw. Soms stelen we een maaironde uit, een andere keer maaien we om de broedende vogels heen.
Normaal gesproken maaien we een berm één keer per jaar. Maar soms vaker, bijvoorbeeld om bermbranden te voorkomen en ter versteviging van de graszode bij bijvoorbeeld brughoofden om de kunstwerken te beschermen van erosie.
Werkzaamheden vooral ‘s nachts
Veel van het onderhoud aan het groen langs de snelwegen gebeurt 's nachts om hinder voor het verkeer zoveel mogelijk te beperken. Soms zetten we vluchtstroken af en geldt er een snelheidsbeperking. Dit geldt vooral als de eerste meter van de berm wordt gemaaid. Door deze maatregelen kunnen aannemers hun werk veilig blijven uitvoeren.
Buijsman: 'Vaak valt het werk niet eens op. Het gaat pas opvallen als het niet zou gebeuren, dat takken zo laag over de weg hangen dat je borden niet meer kunt lezen. Dat soort situaties proberen wij te voorkomen.’ Desondanks kan het hier en daar 'nog' niet zijn verwijderd. Maar we doen ons best door zelf te zoeken en de meldingen van weggebruikers op te pakken.
