In 2024 is de resistentie van bepaalde ziekteverwekkende bacteriën in Nederland gestegen. Vooral bacteriën die urineweginfecties en huidinfecties veroorzaken, bleken vaker ongevoelig voor medicijnen dan in eerdere jaren. Dat staat in het rapport NethMap (Consumption of antimicrobial agents and antimicrobial resistance among medically important bacteria in the Netherlands) One Health 2025. Het rapport laat bovendien zien dat ziekenhuizen de laatste jaren vaker laatste-redmiddel-antibiotica gebruiken. Aandacht voor antimicrobiële resistentie en het goed volgen van de voorschriften voor het gebruik van antibiotica blijft daarom belangrijk.
In Nederland is er minder antibioticaresistentie dan in andere Europese landen, maar voor sommige ongewenste bacteriën neemt het deel dat resistent is toe. Vooral bij de bacteriën die (ernstige) urineweginfecties veroorzaken, stijgt het percentage dat ongevoelig is tegen de antibiotica van eerste keuze. Deze ontwikkeling is in heel Europa te zien. In Nederland blijkt ook de Staphylococcus aureus-bacterie in 2024 vaker resistent tegen de eerste-keuze-antibiotica dan in eerdere jaren. Deze bacterie veroorzaakt onder andere huidinfecties.
Antibioticagebruik verschilt per zorginstelling
Huisartsenpraktijken, ziekenhuizen en verpleeghuizen schreven in 2024 ongeveer even vaak antibiotica voor als in 2023. Wel is het gebruik in de ene instelling soms heel anders dan in een andere instelling met dezelfde soort zorg. In ziekenhuizen stijgt de laatste jaren het gebruik van laatste-redmiddel-antibiotica. Deze antibiotica worden alleen gebruikt als andere antibiotica niet werken.
Antibioticagebruik en -resistentie bij dieren
Het antibioticagebruik in de Nederlandse veehouderij is stabiel, na een flinke daling vanaf 2009. Ook de antibioticaresistentie bij dieren is hetzelfde. Landbouwhuisdieren krijgen alleen bij zeer hoge uitzondering antibiotica die voor mensen onmisbaar zijn. Hierdoor komt resistentie tegen die antibiotica bij dieren weinig voor.
Maatregelen
Door verkeerd of onnodig gebruik van antibiotica kunnen bacteriën resistent worden tegen antibiotica. Een infectie door resistente bacteriën kan minder goed behandeld worden met antibiotica en kan daardoor ernstiger verlopen. Juist gebruik van antibiotica bij mens en dier blijft daarom belangrijk. In het Nederlandse beleid is er bovendien veel aandacht voor het voorkomen van de verspreiding van resistente bacteriën. Dankzij infectiepreventiemaatregelen als consequent handenwassen bij verzorging en verpleging van patiënten en de screening van patiënten met een hoog risico op dragerschap van resistente bacteriën, is resistentie in Nederland een minder groot probleem dan in veel andere landen.
Over het rapport
In het rapport NethMap (Consumption of antimicrobial agents and antimicrobial resistance among medically important bacteria in the Netherlands) One Health 2025 staan de gegevens over antibioticumgebruik en antimicrobiële resistentie in Nederland in 2024, voor mensen en dieren. Voorheen heette het jaarlijkse rapport NethMap/MARAN (Monitoring of antimicrobial resistance and antibiotic usage in animals in the Netherlands). De nieuwe naam maakt de one health-benadering van mens, dier en milieu nog duidelijker. Ga voor het hele rapport naar NethMap One Health 2025.
